یک دیپلمات: انتخاب اول آمریکا مذاکره است
| ترامپ می‌خواهد با مذاکره مستقیم پز بدهد |
عبدالرضا فرجی‌راد، استاد ژئوپولتیک و سفیر اسبق ایران در نروژ و مجارستان، می‌گوید نشانه‌های بسیاری از تمایل کاخ سفید برای مذاکره با ایران وجود دارد از جمله انتخاب افراد دولتش.
به باور او موضوعات احتمالی در مذاکره‌ی ایران و آمریکا فراتر از مسائل هسته‌ای و امنیت سربازان آمریکایی در منطقه نخواهد رفت. آقای فرجی‌راد در پایان مصاحبه‌ی خود با انصاف نیوز اضافه کرد که احتمالا در روزهای آینده خبرهای بیشتری از این مذاکرات خواهیم شنید.
نشانه‌های تمایل ترامپ به مذاکره | انتخاب افراد
انصاف نیوز: سناریوهای محتمل میان ایران و آمریکا کدام طرح‌ها هستند؟
من شما را به حرف‌های مارکو روبیو در مجلس سنا زمانی که از خود به عنوان وزیر خارجه دفاع کرد ارجاع می‌دهم. او ضمن انتقاد از جمهوری اسلامی گفت به شرطی که در منطقه صلح و ثبات برقرار شود ما آماده‌ی گفت‌وگو هستیم. انتظار چنین حرفی را از او که همیشه مخالف جمهوری اسلامی و مدافع اسرائیل بوده را نداشتیم!
آنچه آقای ترامپ تا به حال گفته هم موید این بوده که ایشان می‌خواهد وارد گفت‌وگو با جمهوری اسلامی شود. افرادی هم که برای موقعیت‌های مختلف انتخاب کرده همین طورند؛ مثل معاون وزارت دفاعی که اعتقاد دارد آمریکا نباید وارد درگیری با ایران شود و باید از طریق دیپلماسی مسائلش را حل کند. همه این‌ها نشان می‌دهد که تصمیم اولیه ترامپ و دولتش مذاکره است.
پیش بینی شخصی من این است که خواسته‌های ترامپ در مذاکره خیلی متنوع نخواهد بود. هر بار هم که صحبت کرده فقط از مسائل هسته‌ای و سلاح هسته‌ای گفته است. حداکثر دو، سه موضوع مطرح خواهد شد که حتما اولی‌اش هسته‌ای‌ست. دومی‌اش امنیت سربازهای آمریکایی‌ست. شاید در مورد خاورمیانه هم گفتوگوهایی صورت بگیرد اما با وضعیت امروز خاورمیانه دیگر این موضوع مسئله نیست.
اما در مورد اینکه حالا طرف ایرانی چه باید کند؟ به نظر من طرف ایرانی منتظر علائمی از جانب آمریکا بود. الآن دیگر تقریبا در حال مشخص شدن است که انتخاب آمریکا در مواجهه با ایران اول مذاکره است.
اول مذاکره بعدا فشار حداکثری
اگر مذاکره جواب داد که فبها المراد! اما اگر مذاکره جواب نداد ممکن است در مرحله دوم از فشار حداکثری استفاده کنند. چرا؟! چون روبیو چند روز پیش مصاحبه‌ای در رابطه با اروپا و مکانیزم ماشه داشت و به نوعی از مکانیزم ماشه استقبال کرد. وقتی وزیر خارجه بعد از صحبت‌های ترامپ از مکانیزم ماشه می‌گوید به همین معنی‌ست که اول مذاکره و بعد فشار حداکثری!
بعید می‌دانم بخواهند وارد فاز درگیری نظامی با ایران شوند البته ممکن است در مقطعی دست اسرائیلی‌ها را باز بگذارند. ترامپ تحویل بمب‌های 2000 تنی که آقای بایدن مانع آن شده بود را لغو کرد.
شرط بازگشت به برجام غیرواقعی‌ست
به نظر می‌آید ایران تا به حال تصمیم نهایی خود را برای مواجهه با ترامپ نگرفته است. البته آقای رئیس جمهور گفته‌اند ما آماده‌ی مذاکره هستیم به شرطی که آن‌ها پایبند به تعهداتشان باشند. آقای وزیر خارجه هم گفته‌اند که ما آماده‌ی گفت‌وگو هستیم به شرطی که ترامپ به برجام برگردد! که البته این شرطی غیرواقعی‌ست. کسی که یک بار از برجام خارج شده باید برای بازگشتش در برابر جامعه آمریکا و جامعه جهانی پاسخگو باشد.
ترامپ خواهان مذاکره مستقیم است
به هر روی فکر می‌کنم چند روز آینده نظر طرف ایرانی را خواهیم شنید چون طرف آمریکایی پیامش را داده است و شاید پیام‌های بیشتری هم بدهد. این را ما باید قطعی در نظر بگیریم که گفتوگوهایی انجام خواهد شد منتهی نمی‌دانیم این گفت‌و‌گوها به صورت مستقیم انجام خواهد گرفت یا غیرمستقیم.
ممکن است نظر نظام بر گفت‌وگوی غیرمستقیم باشد که البته آقای ترامپ خیلی از این شیوه خوشش نمی‌آید. چرا که او می‌خواهد خودش بر کار مذاکرات نظارت داشته باشد و خودش هم پز آن را بدهد.
مذاکره مستقیم توافقات بی سروصدا و کم دردسر دارد
اگر ایران به طور مستقیم وارد مذاکرات شود احتمالا دستاوردهای بیشتری نسبت به گفتگوهای غیرمستقیم داشته باشد. گفت‌وگوی غیرمستقیم طولانی می‌شود. نکته‌ی دیگر این است که در گفتوگوهای مستقیم طرف مذاکره شما نمی‌خواهد بعضی امتیازات و حرف‌هایی که می‌زند را همه بفهمند چون خودش دچار مشکل داخلی می‌شود. در گفتوگوهای مستقیم معمولا توافقاتی می‌شود که بعضی موضوعات را هر یک از طرفین علنی نکنند.
انصاف نیوز: مخالفین مدیریت تنش یا مذاکره ایران و آمریکا چه کشورهایی می‌توانند باشند؟
اسرائیل. در مورد برجام هم اسرائیلی‌ها خیلی شیطنت کردند. اسرائیل و تیم طرفدار اسرائیل به احتمال قوی این حدس را می‌زند که این مذاکرات به نتیجه برسد چون هم ایران نیازمند این مذاکرات است به دلیل وضعیت اقتصادی‌اش و هم ترامپ می‌خواهد این مذاکرات دستاورد او باشد.
ترامپ می‌خواهد نامی ماندگار بین روسای جمهوری ایالات متحده آمریکا باشد. او می‌خواهد طوری این دوره را به پایان رساند که شخص مورد نظرش است در دور بعد نیز رای بیاورد.
بسیاری از کشورهای عربی، عربستان، ترکیه و روسیه خوششان نمی‌آید ایران و آمریکا گفتوگوهای مستقیم داشته باشند.
ببینید ایران در این دو سه ماه در خاورمیانه مسائلی برایش پیش آمد حالا باید کاری کند که وزن ژئوپولتیکی‌اش بالا برود و اجازه ندهد رقبای ژئوپلیتیکی منطقه‌ایش دست برتر را پیدا کنند. این مذاکرات اگر به نتیجه برسند رقبای ژئوپلیتیکی ایران در منطقه نگران خواهند شد که دیگر نتوانند دست برتر را داشته باشند.
انصاف نیوز: چرا عربستان؟ روابطمان با عربستان که به نظر بهبود پیدا کرده!
بله، بهبود پیدا کرده اما رقابت ژئوپلیتیکی ما با عربستان که تمام نشده. الان در لبنان، عربستان جلو آمد و در انتخاب نخست وزیر و رئیس جمهور آن اثر داشت. بالاخره ما رقیب هستیم. در برجام هم دیدید که همه نگران شدند. حتی روسیه در انتهای کار برجام سنگ‌اندازی می‌کرد.
شمایل متفاوت ترامپ با بیرون کردن افراطیون
انصاف نیوز: آقای ظریف گفته‌اند اطرافیان تندرو ترامپ باعث خروج از برجام شدند. آیا ترامپ در این دوره متفاوت خواهد بود؟
بله. دیدید کسانی که خروج از برجام را به او تحمیل کردند را کنار گذاشت.
انصاف نیوز: شما هم فکر می‌کنید تحمیل شده؟
بله. خود ترامپ و نتانیاهو اشاره کرده‌اند که چه اتفاقاتی افتاده، آقای نتانیاهو چطور لابی کرده و اطرافیان تندرو ترامپ چه کرده‌اند. مثالش همین آقایی که چند وقت پیش از وزارت خارجه بیرون کردند.
بعد از خروج از برجام پمپئو آمد و آن طرح 12 ماده‌ای را ارائه داد که ایران باید چه و چه کند و خب شکست هم خورد.
در همان زمان، پس از خروج از برجام دیدید چقدر ترامپ التماس گفت‌وگو کرد. وزیر خارجه ما که برای رساندن پیامی به پاریس رفت آقای ترامپ می‌خواست همراه مکرون با ظریف ملاقات کند که مکرون اجازه نداد.
هیچ رئیس جمهوری نمی‌آید بگوید من اشتباه کرده‌ام اما حرکات بعدی‌اش را می‌توان تحلیل کرد. همین حرکات امروزش و بیرون کردن افراطیون معنادار است. این خودش نوعی چراغ سبز است. آن‌ها که در این دولت هستند تا به حال موضع تند و افراطی نگرفته‌اند. علت این است که خود آقای ترامپ در حال کنترل اوضاع است. آقای روبیو هم در سنا از روی یک متن خواند و همین از روی متن خواندن به معنی هماهنگی با ترامپ است.
لذا آنچه الآن از ترامپ می‌بینیم با آنچه قبلا شاهد آن بودیم متفاوت است.
حرف‌های سردبیر یک روزنامه یا یک نماینده مجلس در مسائل استراتژیک کشور اثری ندارد | اقلیت تندور همه جای دنیا هست
انصاف نیوز: مواجهه دولت با منتقدین مذاکره چطور باید باشد؟
در رابطه با مسائل استراتژیک از جمله مذاکره با آمریکا سردبیر یک روزنامه یا یک نماینده مجلس نقشی ندارند! کشور ساختاری دارد. در این ساختار مذاکره با رئیس شورای عالی امنیت ملی یا وزیر امور خارجه است.
مسئولان مذاکره مشورت می‌کنند و آنچه به صلاح است را انجام می‌دهند. از این دست گروه‌های تندرو همه جای دنیا هست. این‌ها نقشی ندارند. در برجام هم این‌ها بودند. نباید نگران این مسائل بود. الآن مسئولان اصلی کشور به این نتیجه رسیده‌اند که مسئله تحریم‌ها را باید حل کرد.
افرادی که این صداها را دارند یا نسبت به مسائل سیاسی ناآگاهند یا مردم را در نظر نمی‌گیرند یا نظام را در نظر نمی‌گیرند یا حتی دوست دارند اسمشان در رسانه‌ها دیده شود.
انصاف نیوز: چه تضمینی وجود دارد که آقای ترامپ ناگهان تصمیم نگیرد که از توافق احتمالی جدید هم بیرون بیاید؟
هیچ چیزی صد درصد نیست. احتمال خیلی کمی دارد که ترامپ از توافقی که خودش در آن نقش داشته و طرف مقابل هم پایبند آن بوده خارج شود. در این سه سال و نیم بعید است!
دولت های بعدی آمریکا ممکن است چنین کنند. دموکرات‌ها که براساس تجربه غالبا طالب دموکراسی و گفت‌وگو با ایران بوده‌اند. فرض کنید یک جمهوری‌خواه تند هم سر کار بیاید آن موقع دیگر باید ببینید که «ما» چقدر توافق را محکم کرده‌ایم. باید همین حالا طوری عمل کنیم که آن‌ها نتوانند از توافق خارج شوند.
اما به هر حال باید یکی دو درصد احتمال را هم در نظر بگیریم. طبیعتا آن‌ها هم ضرر می‌کنند کما اینکه در مورد غنی سازی ایران هم ضرر کردند.
برداشته شدن تحریم‌ها، ضامن منافع ملی
انصاف نیوز: کدام خواسته‌های آمریکا احتمالا با منافع ملی ما در تضادند؟
طبعا چیزهایی هست که ما دوست نداریم. مثلا در مورد غنی‌سازی ایران مجبور می‌شود کوتاه بیاید اما در عوض چیزی می‌گیرد. منافع ملی ما تضمین می‌شوند وقتی تحریم برداشته می‌شود.
در مورد غنی سازی هم اگر پایین‌تر بیاید که خب ما دائم داریم به دنیا می‌گوییم دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم و مقاصد صلح‌آمیز داریم.
به هر حال دنیای دیپلماسی دنیای بده بستان است پس می‌توان منافع ملی را تامین کرد.
کشور در شرایط خاصی‌ست. در روزها و هفته‌های آینده ما اخبار بیشتری از پیام‌هایی که بین دو طرف رد و بدل شده می‌شنویم.
انتهای پیام
