آمارهای دروغینِ دردسرساز | رضا صادقیان

رضا صادقیان، عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز در یادداشتی نوشت:

حکایت تلخ و زجرآور دست‌کاری در آمارهای مدیریتی قصه عبرت آموزی از تاریخچه تکنوکراسی فشل و کم مایه با حضور کارشناسان حیله‌گر، مدیران کم دانش و فرصت طلبان در ساختارهای اداری است.

رئیس جمهور در جلسه‌ای و بدون تعارف و پرده‌پوشی خطاب به مردم گفته است: «دلمان نمی‌خواست مازوت بسوزانیم. وزیر نیرو گفته بود اگر دو ساعت خاموشی بدهیم مشکل حل می‌شود. اما محاسبه درست نبود و متوجه شدیم که حتی اگر یک روز هم خاموشی می‌دادیم مشکل حل نمی‌شد.»

از کنار جمله رئیس دولت چهاردهم نباید به سادگی عبور کرد. در همان روزهای اول اعلام شدن «نسوزاندن مازوت» به درخواست ریاست سازمان محیط زیست بسیاری از شهروندان از چنین تصمیمی استقبال کردند. تعداد پیام‌ها و موضع‌گیری مردم در شبکه‌های اجتماعی شاهدی برای این استقبال است. اما با گذشته یک هفته مشخص شد همزمان قطعی برق در دستور کار است و از سویی دود سفید و آلوده کننده مازوت سوزی نیز بر فراز نیروگاهای برق در حال آوار شدن بر سر مردم است. بنابراین مشخص بود یک جای کار لنگ می‌زند و چیزی درست نیست. نه تنها مازوت سوزی متوقف نشده بود، بلکه برق خانه‌ها براساس برنامه‌ریزی و در ساعت مشخص قطع می‌شد.

ارایه آمارهای نادرست به مسئولان سیاست‌گذار مسبوق به سابقه است. به عنوان مثال؛ اعلام سیاست ساخت یک میلیون مسکن در سال توسط دولت سیزدهم، براساس آمارهای سراسر غلط بنا شده بود و در نهایت به عنوان یک برنامه طولانی و کارگشا برای بهتر کردن حال مردمان بدون مسکن و مستاجران تحت فشار مضاعف، به مردم اعلام شد!

همچنین؛ جذب سرمایه‌گذاری خارجی به میزان 10 میلیارد دلار در دولت سیزدهم نیز یکی دیگر از آمارهای نادرست بود که به مسئولان امر گزارش و حتی به عنوان یک دستاورد بزرگ در زمانه و روزگار تلخ تحریم‌ها مطرح شد. واقعیت آن بود که کارشناسان حیله‌گر در بدنه دولت مبلغ کلی قراردادها را به عنوان عدد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی اعلام کرده بودند، در صورتی که براساس شاخص‌های مانند «سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی» مبلغ سرمایه‌گذاری می‌بایست در کشور مقصد به صورت پروژه تعریف شده باشد و منجر به احداث یک خط تولید مشخص و قابل بهره‌برداری، نصب دستگاه‌های صنعتی و یا سرمایه مالی موجود باشد.

در حال حاضر هم احتمالا یا کارشناسان وزارت نیرو، وزیر را به بی‌راه کشاندند و یا اینکه شخص وزیر بدون دقت به واقعیت‌های آماری و برای بغرنج نشان ندادن وضعیت برق کشور، ساز خوش‌بینی، امیدواری، ناراحت نکردن مدیر بالا دستی و فرار از واقعیت‌های جاری را برای رئیس دولت نواخته است. آنچه مسلم و غیرقابل کتمان است نادرست بودن آن ادعای خیالی «نسوزاندن مازوت» است. هم مازوت سوزانده شد هم برق شهروندان به صورت چرخی قطع و هم هوای شهرهای بزرگ آلوده و شاخص کیفیت هوا مرزهای هشدار و خطرناک بودن را برای عموم مردم جابجا کرد.

بگذریم از اینکه وزیر نیرو این روزها مشغول رونمایی از وعده‌ای جدید به مردم است. شخص ایشان مدعی هستند مشکل برق در تابستان حل خواهد شد و قطعی برق نخواهیم داشت! احتیاط و رعایت جوانب برای آینده چیز خوبی است؛ اینکه در کشوری با 16 الی 20 هزار مگا وات کسری برق روبرو باشیم و وزیر مربوطه با چنین امید و آرزویی سخن می‌گوید بهتر از بجای مدیریت وزارتخانه نیرو به برگزاری کلاس‌های انگیزشی و افزایش شور و نشاط در جامعه اقدام کنند.

پیشنهادی از سر دلسوزی؛ فرض کنیم برخی از کارشناسان و مدیران میان‌دستی که سابقه‌ای در شعبده‌بازی و فروش قناری به جای عقاب و ارایه اطلاعات نادرست داشته‌اند به اصطلاح اعداد را به سمت بالا گِرد کنند. همچنین گمان کنیم این گزارش با استقبال مدیر کم دانش روبرو شود. سوال اینجاست: واقعیت زندگی مردم چنین آماری را تایید و یا نفی می‌کند؟ بدون شک چیزی جزء نفی را به همراه نخواهد داشت.

مثال؛ اگر بانک مرکزی با همکاری مرکز آمار ایران تورم سالیانه را 20 درصد اعلام کند آیا مردم به همین اندازه تورم را لمس کرده‌اند و یا حکایت اقتصاد در زندگی آنان خبر از تورم‌های بالای 50 درصد را می‌دهد؟ بدون شک شهروندان آن تورم را بدون واسطه و به صورت مستقیم لمس کرده‌اند و معیاری بهتر از جیب و قدرت خرید خود سراغ نخواهند گرفت؛ حتی اگر صدها برنامه تلویزیونی درباره تورم 20 درصد ساخته و در شبکه‌های مختلف منتشر شود، مردم تجربه زیسته خود را نفی نمی‌کنند. بنابراین بهتر است به جای بازی با اعداد و یا دمیدن در عددها به منظور چاق شدن آنان و ارایه سخنان نادرست و غلط، راه بازگو کردن واقعیت را در پیش بگیریم.

انتهای پیام