هیچ انگاری رییس جمهور! | فرشاد محسن‌زاده
فرشاد محسن‌زاده، روزنامه‌نگار در ایرنا، در یادداشتی ارسالی به انصاف نیوز نوشت:
در دنیای سیاست و عالم حکمرانی عموما برای حاکمان می توان دو قاعده کلی متصور بود که حاکمان به موجب اقتدار و نبوغ شخصی و یا ابزارهای اعطایی قدرت مردمی و غیر مردمی از یک اتوریته ملت باور و حکومت محور بهره مندند که پذیرش واقعی حاکم را نزد افکار عمومی و نظام بورکراتیک تحت مدیریتش به دنبال دارد.
البته در نظام حکمرانی مبتنی بر نظام های سیاسی رایج کنونی و یا حتی در اعصار نه چندان پیشین قواعد دیگری خارج از این دو قاعده کلی بعضا محتمل بود که این گونه نظامات حکمرانی بر مبنای مستثنیات تعریف می شوند اما آنچه که در عصر امروزین در قالب قاعده قدرتمندی حکمران پذیرفته می شود منبعث از اقتدار فردی یا قدرت مردمی است.
در ایران دیروز و امروز نیز این دو قاعده برای حاکمان البته نه مطلق اما نسبی ملاک بود حال اینکه نوع قدرت اقتباسی چه از نوع اقتدار و نبوغ شخصی یا بر گرفته از ابزارهای قدرت مردمی مبتنی بر آرای ملت بوده باشد که غالبا در نوع دوم آن بیش از سایر نهادها، قدرت مردمی که در شخص رییس جمهوری تجلی پیدا می کند مطمح نظر بوده و هست.
اما در این مقطع تاریخ سیاسی – اجتماعی ایران پدیده نوظهوری در نظام حکمرانی مشخصا در حوزه قدرت سیاسی و افکار عمومی جامعه مشابه مکتب فکری “دادائیسم” یا “هیچ انگاری” مسئولان به معنی اخص کلمه در مورد رییس دستگاه اجرایی کشور و شخص رییس جمهور فارغ از اینکه چه کسی در این جایگاه باشد بطور قوی در حال شکل گیری است که وجود رییس دولت را نزد اذهان ملت علی السویه، بل خنثی و بلااثر می نمایاند.
دادائیسم یا هیچ انگاری که خود ناشی از ناامیدی، ترس، نگرانی و هرج و مرج است در شرایط بحرانی نظیر جنگ، انزوا، تحریم، آینده مبهم و سوء مدیریت در عرصه حکمرانی، در ملت مبتلا به این عوارض خودنمایی می کند به گونه ای که دیگر هیچ امیدی برای آتیه خود و دیگر هموطنان از سوی مسئولان متصور نیستند و پس از ناامیدی از تغییر شرایط و وضعیت موجود دست کم از مسئولان در ذهن خویش عبور می کنند و آنان را به هیچ می انگارند.
در چنین نوع نگرش هیچ انگاری رییس جمهور اینکه به ذهن متبادر شود آیا شخصی بعنوان رییس جمهور به کرسی ریاست جمهوری اعتبار می بخشد یا از این کرسی قدرت ناشی از قانون اساسی منزلت می ستاند، اساسا سالبه به انتفاء موضوع است چرا که در نگاه مبتنی بر مکتب فکری دادائیسم یا هیچ انگاری بخصوص در نزد افکار عمومی و ملت – به لحاظ نقش خنثی و بی تاثیر- رییس جمهور فارغ از آنکه نامش چیست، اساسا برابر با هیچ است.
این نوع نگاه هیچ انگاری ملت نسبت به مسئولان از نوع شکننده ترین و حتی مخرب ترین وضعیت و حالت ممکن است که یک رییس دولت یا رییس جمهور می تواند به آن گرفتار آید.
آنچه که این معضل را مضاعف می کند نگرش مشترک هیچ انگاری و صداهای مخالف جدی از بلندپایگان بدنه دولت و منصوبان مستقیم و غیرمستقیم رییس دولت به همراه پارلمان و دیگران است.
کمااینکه فقط در موضوع “پیشنهاد” مذاکره ایران با آمریکا با هدف حل مشکلات دو یا چند جانبه چهل و شش ساله دو کشور از جمله مساله هسته ای و نیز مسایل مبتلا به ناشی از این تیرگی روابط نه تنها از بیرون دولت حتی از درون دولت و بعضا منصوبان مستقیم رییس جمهور از جمله اظهارات دوگانه و مغایر عارف معاون اول و ظریف معاون راهبردی و نیز ناهماهنگی در دولت (پایگاه اطلاع رسانی) راجع به مسئولیت پرونده هسته ای با وزارت خارجه است یا وزیر و معاون وزیر اطلاعات و دبیر اسبق شورای عالی امنیت ملی؟ صداهای متفاوت و متضادی بر می خیزد.
البته تنیدگی و پیچیدگی منحصر بفرد بافت قدرت در ایران هیچگاه به رییس جمهور دارای قدرت منبعث از نبوغ و اقتدار شخصی – نظیر هاشمی رفسنجانی – و یا بهره مند از ابزارهای قدرت قانونی و مردمی–همانند سید محمد خاتمی– امکان برخورداری از قدرت حتی منطبق با قانون اساسی نیز نمی داد.
پدیده ای که امروز به رغم شعار “وفاق” در حوزه ملی به همراه تقسیم قدرت سیاسی دولت به مخالفان تنها با ریاست جمهوری مسعود پزشکیان معنی پیدا کرده اما این ترفند سیاسی یا صداقت باطنی نه تنها نتوانست رضایت رقبای دولت را فراهم کند بلکه موجب پدیداری بیشتر پدیده نوظهور دادائیسم یا هیچ انگاری رییس جمهور در عرصه سیاسی– اجتماعی ایران نزد ایرانیان بویژه رای دهندگان به او شد و به تعبیری صریح تر و معنا دارتر نزد ملت و افکار عمومی دیگر رییس جمهور یا رییس دولت موثر وجود ندارد!
شکل گیری پدیده هیچ انگاری رییس دولت اگر به جد مورد توجه مسئولان خصوصا توسط رییس جمهوری آسیب شناسی و اصلاح رفتار سیاسی مطابق با وعده ها و پیمان های معهود با ملت قرار نگیرد در آینده نه چندان دور شاهد انزوای کامل و حتی احتمالا سقوط دولت در میانه راه خواهیم بود.
بازسازی عهود وعده شده با ملت و تصحیح راه های به خطا پیموده شده شش ماه گذشته از عمر دولت چهاردهم پیش شرط بازستانی رضایت و ترمیم اعتماد ترک خورده از ملت بخصوص موکلان رای دهنده به رییس جمهوری است تا ابتدا از مرحله هیچ انگاری کنونی به بی تفاوتی عمومی و سپس بازگشت و بازیابی اعتماد نسبی به رییس دولت منجر شود که در غیر این صورت با استمرار وضعیت فعلی مدیریت اجرایی کشور که مشخصا همه نگاه ها متوجه رییس جمهور می شود لاجرم اجاره ساختمان پاستور پیش از موعد به سر خواهد آمد و مستاجر این خانه نیز در یک شرایط هیچ انگاری مطلق ملزم به ترک آن خواهد شد.
انتهای پیام
