آیا باید بابت خرید کولر گازی احساس گناه کرد؟

رپورتاژ‌ آگهی

تابستان که می‌شود، دمای هوا بالا می‌رود و همه دنبال راهی برای خنک شدن می‌گردند. طبق گزارش وب‌سایت تایم، در آمریکا موج گرمای ۲۰۲۵ باعث شد بیش از ۱۵۰ میلیون نفر به کولر گازی متکی شوند. اما همین استفاده زیاد، بار سنگینی روی محیط‌ زیست و منابع انرژی جهان گذاشته است. بر اساس همین گزارش، بیش از دو میلیارد دستگاه کولر گازی در جهان کار می‌کنند و این باعث شده که حدود ۷ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای به دلیل همین سیستم‌های تهویه مطبوع باشد.

در ایران هم اوضاع مشابه است اما پیچیده‌تر. تابستان‌های گرم‌تر، مصرف برق را بالا می‌برد و این باعث می‌شود که خاموشی‌ها به‌خصوص در مناطق پرجمعیت شدت بگیرد. همزمان، مصرف آب برای تولید برق در نیروگاه‌های حرارتی نیز بیشتر می‌شود و بحران کم‌آبی را تشدید می‌کند. حالا پرسش اصلی این است: آیا خرید کولر گازی تنها راه خنک شدن است؟ یا می‌شود این نیاز را به گونه‌ای مدیریت کرد که هم راحتی خود را فدا نکنیم و هم به منابع کشور فشار نیاید؟

واقعیت جهانی: کولر گازی و فشار به محیط زیست

طبق گزارش تایم، بیش از دو میلیارد کولر گازی در سراسر دنیا روشن است. این یعنی هر 4 نفر روی زمین یک دستگاه کولر دارند. همه این دستگاه‌ها انرژی زیادی مصرف می‌کنند و سهمشان در انتشار گازهای گلخانه‌ای حدود ۷ درصد است. این مقدار قابل توجهی است و باعث شده که استفاده از کولر، هم به نیاز خنک شدن پاسخ دهد و هم مشکل زیست‌محیطی جدیدی ایجاد کند.

این موضوع یک چرخه معیوب ساخته: هر چه دمای زمین بالاتر می‌رود، مردم بیشتر کولر روشن می‌کنند و این باعث افزایش مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود. این گازها هم باعث گرم‌تر شدن زمین می‌شوند. به این ترتیب، تهویه مطبوع هم راه‌حل است و هم بخشی از مشکل.

بحران برق و آب در ایران: شرایط سخت تابستان

در ایران تابستان‌ها با گرمای شدید همراه است و بیشتر مردم برای خنک شدن به کولر گازی روی می‌آورند. اما نیروگاه‌ها و شبکه برق کشور ظرفیت محدودی دارند. همین باعث شده در بسیاری از شهرها و روستاها خاموشی‌های برنامه‌ریزی‌شده اجرا شود تا بار روی شبکه کمتر شود. خاموشی‌های تابستانی به شدت زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

از سوی دیگر، بیشتر برق کشور از نیروگاه‌های حرارتی تولید می‌شود که برای کار کردن به آب زیادی نیاز دارند. در شرایط کم‌آبی که ایران در آن قرار دارد، هر لیتر آبی که برای تولید برق مصرف می‌شود، از منابع آب آشامیدنی و کشاورزی کم می‌کند. به همین دلیل، استفاده زیاد از کولر گازی هم به برق فشار می‌آورد و هم به منابع آب کشور آسیب می‌رساند.

مثلاً در تهران و چند شهر بزرگ دیگر، خاموشی‌های نوبتی تابستان، مشکلات زیادی برای خانواده‌ها و کسب‌وکارها ایجاد کرده است. این واقعیت نشان می‌دهد که نمی‌توان صرفاً روی کولر گازی برای مقابله با گرما حساب کرد.

راهکارهای خانگی: خنک شدن هوشمندانه

اما چه باید کرد؟ راه‌حل‌های ساده‌ای وجود دارد که به کاهش فشار روی برق و آب کمک می‌کند.

یکی، انتخاب کولرهای کم‌مصرف و مدرن است. مدل‌های جدیدتر بهینه‌تر کار می‌کنند و گازهای خنک‌کننده آن‌ها کمتر به محیط آسیب می‌زند. دوم، استفاده از سیستم‌های هوشمند که فقط وقتی لازم است کولر روشن شود، به کاهش مصرف انرژی کمک می‌نماید.

علاوه بر این، عایق‌بندی مناسب ساختمان‌ها اهمیت زیادی دارد. اگر دیوارها، پنجره‌ها و سقف خانه خوب عایق شده باشند، گرما کمتر وارد می‌شود و نیازی به روشن کردن مداوم کولر نیست.

در ایران هم راه‌های سنتی و طبیعی وجود دارد که می‌شود از آن‌ها بیشتر بهره برد. مثلاً استفاده از بادگیرها، سایه‌بان‌ها و پنکه‌های ساده در مناطقی که رطوبت نسبی بالاتری دارند. همچنین کولر آبی در بعضی مناطق مرطوب‌تر گزینه بهتری است چون مصرف آب دارد ولی برق کمتری مصرف می‌کند.

فراموش نکنیم که تغییر رفتار هم اثرگذار است. یک یا دو درجه بالا بردن دمای کولر، پوشیدن لباس سبک و استفاده بهینه از وسایل برقی، فشار روی شبکه برق را کم می‌کند.

سیاست‌ها و راهکارهای کلان: مسئولیت جمعی

در سطح کلان هم باید اقداماتی انجام شود. دولت و بخش خصوصی می‌توانند با طرح‌های تعویض کولرهای قدیمی با نمونه‌های کم‌مصرف و استاندارد، هم مصرف انرژی را کاهش دهند و هم کیفیت زندگی را بهتر کنند.

سرمایه‌گذاری روی انرژی‌های تجدیدپذیر مثل خورشیدی و بادی نیز می‌تواند بخشی از مشکل را حل کند. این منابع انرژی آب مصرف نمی‌کنند و پاک هستند.

از طرف دیگر، ساخت و سازهای جدید باید استانداردهای عایق‌بندی و طراحی مناسب برای خنک‌سازی طبیعی را رعایت کنند. در چند سال اخیر چند پروژه در ایران شروع شده که ساختمان‌های بهینه‌تری می‌سازند. این مدل‌ها می‌توانند در بلندمدت به کاهش مصرف انرژی کمک کنند.

اما نکته مهم این است که همه این‌ها باید هدفمند و برنامه‌ریزی شده باشند، نه صرفاً شعار.

جمع‌بندی: راه میانه را انتخاب کنیم

کولر گازی یک وسیله ضروری برای تحمل گرمای تابستان است. اما مصرف بی‌رویه آن به محیط زیست و منابع کشور آسیب می‌زند.

بیایید دمای کولر را کمی بالاتر تنظیم کنیم، لباس خنک بپوشیم و مصرف انرژی را هوشمندانه مدیریت کنیم. از کولرهای کم‌مصرف استفاده کنیم و ساختمان‌هایمان را بهتر عایق بنماییم.

مسئولیت فقط فردی نیست. سیاست‌های کلان، تغییر سبک زندگی و فناوری‌های بهتر هم باید دست به دست هم بدهند.

این راه میانه است؛ راهی که هم به نیاز ما پاسخ دهد و هم به آینده زمین و منابع ایران احترام بگذارد.

انتهای پیام