آبرسانی اضطراری به شهر بانه؛ الگویی از همگامسازی منفعت و مصلحت
سرویس اقتصادی، انصاف نیوز: طرح آبرسانی اضطراری به شهر بانه که در ۱۵۷روز به بهرهبرداری رسید، الگوی تازهای از همگامسازی منفعت شخصی و منفعت جمعی و منفعت سازمانی و مصلحتهای مدیریتی و دستگاهی را ترسیم کرده است و نشان میدهد میشود طرحهای عمرانی را بدون ریختوپاش و معطلی و… به ثمر رساند.
بُخل آسمان و تشنگی بانه
تغییرات اقلیمی حالا دیگر تجربه زیسته خیلی از مردم جهان است و ایرانیان هم به خوبی تغییرات آب و هوایی را حس میکنند تا آنجا که اهالی مسنتر سنندج میگویند یادشان نمیآید که کی این موقع از سالِ مرکز کردستان سفیدپوش برف نبوده، همانگونه که پیرمردها و پیرزنهای تهرانی چنین در خاطر دارند که قله توچال و کلکچال تهران همیشه سال برف داشته است.
خشکسالی گسترده، در هر گوشهای از ایران اثری گذاشته است و در شهر مرزی بانه، کاهش نزدیک به ۶۰درصدی نزولات آسمانی، تابستانی خشک را رقم زد.
شهر بانه ماهانه ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار متر مکعب آب شرب مصرف میکند که منبع تامین این آب دو سد بانه و عباسآباد است.
مدیران آب منطقهای کردستان میگویند اگر دو سد بانه و عباسآباد در حداکثر ظرفیت خود هم آب ذخیره داشته باشند، نوع تخصیصها سبب میشود تامین آب شرب شهر بانه در شرایط مرزی قرار بگیرد و در فصلهای مسافرپذیر، آب کافی در اختیار نباشد.
این یعنی اگر وضعیت بارشها طبیعی باشد و آب قابل استحصال پشت سد بانه و سد عباسآباد در تراز نرمال، باز هم آب این شهر مرزی مو به مو تامین میشود.
در شرایط غیرعادی مانند تابستانی که گذشت، آب شرب به شهر بانه نمیرسد و به این ترتیب اهالی این شهر روزهایی را تجربه میکنند که قطعی آب حتی به ۲۲ ساعت در روز هم میرسد.
طرح یک ایده جسورانه
شهرستان سقز در پاییندست بانه هم از خشکسالی آسیب دیده است اما وضعیت توپوگرافیکیاش سبب شده است بحران آب را به شدت بانه تجربه نکند.
سد چراغویس در چند کیلومتری شهر سقز، ظرفیت ذخیره ۸۵ میلیون متر مکعب آب را دارد و اینک حدود ۶۶ میلیون متر مکعب آب دارد.
ایده این است که برای حل و فصل بحران بانه، آب از سد چراغویس تامین شود اما چنین طرحی فقط روی کاغذ ساده است؛ منطقه کوهستانی است و اختلاف ارتفاع به ۵۰۰ متر بالغ میشود.
از نظر اداری، طرح انتقال آب از سقز به بانه مطالعه نشده است و سندی برایش وجود ندارد و این یعنی پولی هم برای اجرای طرح در بساط نیست.
وقتی همه به صف میشوند
مدیران آب منطقهای کردستان ایده اولیه را با وزارت نیرو و شرکت منابع آب در میان میگذارند و با موافقت آنان، کار عملا آغاز میشود. تفاهمنامهای میان مشاور موج آب، قرارگاه سازندگی خاتم و کارفرما امضا میشود و همین یک برگ کاغذ میشود مبنای یک طرح آبرسانی کمنظیر به شرحی که خواهد آمد.
در شرایط عادی، این ایده باید مطالعه شود؛ مشاور برداشت میدانی و نقشهها را تهیه کند. سپس برای انتخاب پیمانکار مناقصه برگزار شود. بعد از انتخاب پیمانکار، اگر حرف و حدیثی در تامین مالی طرح وجود نداشته باشد، پیشپرداخت و سفارشگذاری کالاهای مصرفی بین ۶۰ تا ۹۰ روز زمان میبرد.
از اینجا ۳ ماه زمان لازم است تا پیمانکار به تجهیز کارگاه بپردازد و عملیات را آغاز کند. سرعت عملیات به تهیه و تصویب صورت وضعیتها پیمانکار و پرداختهای کارفرما بستگی دارد.
در خوشبینانهترین حالت از روز تصویب طرح تا شروع عملیات اجرایی ۹ ماه زمان لازم است و در این طرح که سه ایستگاه برایش تعریف شده، عملیات اجرایی حداقل ۱۸ ماه زمان نیاز دارد.
به سادهترین بیان یک طرح عمرانی با مختصات انتقال آب از سقز به بانه در نظام اداری اجرایی کشور ۲۴ ماهه که به ثمر برسد، یعنی همه دست به دست هم دادهاند و هیچکس و هیچکجا سنگاندازی نکرده است.
بنابراین تعجب از اینکه عملیات اضطراری انتقال آب از سد چراغویس سقز به بانه کمتر از ۶ ماه به پایان رسیده است، جای ملامت ندارد.
همراستایی منافع سازمانی
طرح اضطراری انتقال آب به شهر بانه در دو فاز تعریف میشود؛ در فاز نخست قرار میشود آب از سد چراغویس به پشت سد بانه برسد و ذخیره سد را افزایش دهد. در فاز دوم، این خط لوله انتقال آب مستقیما به تصفیهخانه شهر بانه متصل خواهد شد.
در فاز نخست، کنار دریاچه سد چراغویس ایستگاه شماره یک طراحی شده که شامل یک مخزن هزارمتر مکعبی، یک بارج شناور و تاسیسات پمپاژ آب به ایستگاه شماره دوست.
در ایستگاه شماره دو نیز یک مخزن هزار متر مکعبی و تاسیسات پمپاژ آب ساخته شده تا در نهایت آب سد چراغویس در ۲۲ کیلومتر لوله فولادی دفنشده، جریان پیدا کند و در پشت سد بانه رها شود.
به این سیاهه باید ریزهکاریهایی مانند تامین برق برای موتورپمپها، احداث اتاق کنترل، تامین شیر و پمپ و تابلوی برق، عبور خط لوله از زمینهای خصوصی، ناممکنبودن توقف تردد در جاده بانه سقز و… را افزود.
برای ترسیم مقیاسی از حجم کاری که انجام شده طرح اضطراری آبرسانی به شهر بانه به ثمر برسد فقط کافیست بدانیم در برخی مقاطع، ۷۶ ماشین سنگین اعم از بیل مکانیکی و لودر و… در سه شفیت در چند جبهه مشغول فعالیت بودهاند.
عرفان عبداللهی، معاون طرح و توسعه آب منطقهای کردستان میگوید این طرح بدون قرارداد با مشاور و پیمانکار به اجرا درآمده و ۳۶هزار نفر ساعت کار مداوم شده تا تنش آبی بانه حل و فصل شود.
آب منطقهای کردستان
عبداللهی به تعدد دستگاههای دخیل در این طرح اشاره میکند و ادامه میدهد: این سمفونی موفق شد چون هر یک از نوازندگان با بقیه هماهنگ و هم آوا شدند؛ وزارت نیرو، شرکت منابع آب ایران، قرارگاه سازندگی خاتم، مشاور، سازمان برنامه، وزارت راه و شهرسازی، استانداری کردستان، برق منطقهای، پلیس راهور فراجا و… دست به دست هم دادند تا ظرف ۱۵۷ روز طرح به نتیجه رسید.
مهندس عبداللهی که بومی کردستان و دانشآموخته دانشگاه سنندج است باور دارد آنچه در طرح اضطراری انتقال آب به شهر بانه رقم خورده است الگوی جدیدی از تعامل و همکاری بیندستگاهی است که هم رضایت مردم را در پی دارد و هم اتلاف منابع را به حداقل میرساند.
خبرنگار انصاف نیوز از معاون طرح و توسعه آب منطقهای کردستان پرسید اگر فرض کنیم شرایط بارش به وضع طبیعی بازگردد، آیا این ۱۳۰۰ میلیارد تومانی که برای انتقال آب از سقز به بانه هزینه شده، بیفایده و بیمصرف میشود؟
یک منبع پدافندی
عرفان عبداللهی پاسخ داد: از نظر اصول پدافند غیرعامل، اتکا به یک منبع برای تامین آب شهر مرزی بانه خطاست و بنابراین حتی اگر وضعیت بارشها به حال طبیعی بازگردد و دوره ترسالی آغاز شود، این سرمایهگذاری از بین نرفته و پایداری تامین آب را تضمین میکند.
الگویی از همکاری
طرح آبرسانی اضطراری به شهر بانه به ثمر رسیده است اما شاید مهمتر از رفع تشنگی بانه، ارائه الگویی کمتر تجربهشده در کشور از همکاری بیندستگاهی و مدیریت پروژه است.
آنچه که رقم خورده اثبات میکند مساله اصلی در بیشمار طرح نیمهتمام و ناتمام، نه فقدان دانش فنی و تکنولوژیک است، نه کمبود نیروی متخصص و نیروی کار، نه حتی کمبود منابع مالی و بودجه.
مشکل ظاهرا همان چیزی است که عرفان عبداللهی میگوید؛ بین اجزای مختلف نظام تدبیر و مدیریت کشور هارمونی وجود ندارد که نتیجهاش شده است دفن شدن هزاران میلیارد تومان از سرمایههای ایران در طرحهای نیمهتمام.
انتهای پیام
