مردم منتظر نشانه‌اند: اهمیت موفقیت‌های کوچک

محمد فاضلی، استاد جامعه شناسی در یادداشتی تلگرامی با عنوان «مردم منتظر نشانه‌اند: اهمیت موفقیت‌های کوچک» نوشت:

✅ من پیش‌تر نیز نوشته‌ام که در دوران «همگرایی مشکلات» به سر می‌بریم، یعنی زمانی که مشکلات مالی دولت، بانکی مردم، محیط‌زیست، صندوق‌های بازنشستگی، آسیب‌های اجتماعی، و شماری دیگر از این گونه مسائل با هم بروز کرده‌اند. مشکلات جامعه زیادند و در این میان رخدادهای ناخوشایند نیز زیادند. رخدادهای ناخوشایندها از لغو عضویت سپنتا نیکنام در شورای شهر یزد گرفته تا پرونده‌های فساد که هر روز آشکار می‌شوند، ریزگردها که نفس شهرها را تنگ می‌کنند، انتصاباتی که به مذاق رأی‌دهندگان به دولت خوش نمی‌آیند، تا سیاست خارجی تهاجمی و غیرعقلانی دونالد ترامپ علیه ایران، همگی پیام‌های ناخرسندکننده ارسال می‌کنند.

✅ مردم اما از دامنه توقعات‌شان کاسته‌اند، انتظار معجزه ندارند و لازم نیست کسی برای آن‌ها توضیح بدهد که کشتی اقتصاد را نمی‌توان در سه چهار سال به جایگاه امنی رساند، و آرزوی بهبودهای زیاد در سیاست خارجی نیز پس از تنش‌آمیز شدن مسیر برجام، متعادل شده است.

✅ انرژی اجتماعی عظیمی که مردم وارد صحنه انتخابات کردند به‌واسطه همه این عوامل در مسیر فرسایش قرار گرفته است؛ و برخی مخالفان دولت نیز از آن‌چه پیش می‌آید خرسندند، بی‌توجه به این‌که فرسودن سرمایه اجتماعی و اعتماد مردم فقط دامن دولت را نمی‌گیرد، بلکه بسیار فراگیرتر است.

✅ سؤال مهم در چنین شرایطی می‌تواند این باشد: «حال که امید به هیچ بهبود معجزه‌آسایی نیست، چه چیز می‌تواند مردم را امیدوار سازد؟» پاسخ این پرسش اهمیتی سرنوشت‌ساز دارد. من معتقدم اکثریت مردم انتظار ندارند بهبودهای معجزه‌آسایی رخ دهد زیرا عمق مشکلات را دریافته‌اند، اما برای امیدواری منتظر نشانه‌اند.

✅ مردم منتظر چه نشانه‌هایی هستند؟ تصور می‌کنم مردم حتی منتظر نشانه‌های بزرگ و سرنوشت‌ساز نیز نیستند، زیرا به تجربه دریافته‌اند و شرایط را به گونه‌ای می‌دانند که هیچ نشانه‌ای از بهبود بزرگ در راه نیست. مردم منتظر نشانه‌هایی هستند که من آن‌ها را «موفقیت‌های کوچک» می‌نامم.

✅ «موفقیت کوچک» چیست؟ معنای این عبارت را می‌توان با مثال توضیح داد. ریشه‌کن کردن فساد در ایران، هدف مردم است و اگر روزی مردم به این باور برسند که فساد تا حد زیادی ناممکن شده، موفقیتی بزرگ و بهبودی معجزه‌آسا رخ داده است؛ اما مردم به چنین چیزی امید ندارند، لیکن موفقیت در پایان دادن به یک پرونده فساد با شفافیت و بدون آن‌که ابهامی در جامعه باقی بماند، موفقیتی کوچک است. یک پرونده در مقابل چند هزار پرونده، به لحاظ عددی کوچک است، اما به مردم نشان می‌دهد حداقل ظرفیت‌هایی در سیستم برای بهبود وجود دارد.

✅ مردم از تبعیض در به‌کارگیری نیروی انسانی و ناشایسته‌سالاری خسته شده‌اند، اما برگزاری یک آزمون استخدامی استاندارد و به‌کار گرفتن قبولی‌های آن بدون حرف و حدیث، ظرفیت سیستم برای انجام یک کار درست را نشان می‌دهد.

✅ مردم ناامیدانه نظام اداری فعلی را غیرپاسخ‌گو می‌دانند، اما پاسخ‌گو شدن شهرداری تهران در مقابل هزینه‌های ابهام‌آمیز شهرداری در دوره قبل و شفاف ساختن آن‌ها، نشانه‌ای برای مردم است که هنوز امیدوار باشند. همین گونه است انتصاب زنان و افرادی از اقوام و مذاهب بر اساس اصل شایسته‌سالاری در سمت‌های ارشد مدیریتی کشور که به اصحاب اقوام و مذاهب کشور پیام می‌دهد که می‌توان به بهبود تصمیم‌ها و روش‌ها امیدوار بود.

✅ من فکر می‌کنم مردم منتظرند تا نشانه‌های کوچک اصلاح و بهبود را ببینند، و تداوم آن‌ها را مشاهده کنند. مردم به تجربه و درک‌شان از وضعیت دریافته‌اند که نباید خبر بهبودهای بزرگ را – حتی اگر واقعی باشند – باور کنند، و نباید شعار تحقق وعده‌های بزرگ را واقعی بدانند؛ این مصیبت شرایط فقدان اعتماد است که در آن هیچ چیز باورکردنی به نظر نمی‌رسد. مردم اما آمادگی دارند نشانه‌های مثبت را خوب تفسیر کنند، حتی اگر موفقیت‌های کوچک باشند. مردم پی بهانه می‌گردند تا ناامید نشوند. این را قدر بدانیم.

✅ جست‌وجوی «موفقیت‌های کوچک» و امیدبخش می‌تواند دستورکاری برای شمار زیادی از مدیران باشد؛ بالاخص اگر «موفقیت‌های کوچک دومینویی» در دستور کار قرار گیرند، موفقیت‌هایی که کوچک‌اند، اما تأثیراتی باقی می‌گذارند که به مرور زمان دامنه آن‌ها گسترش می‌یابند و بهبودهای بیشتری برمی‌انگیزند. موفقیت‌های کوچک را جدی بگیریم و آن‌ها را به مدیران پیشنهاد کنیم.

انتهای پیام