تحلیل علی مطهری از انتخابات۹۸ و ترکیب مجلس یازدهم

روزنامه‌ی ایران نوشت: علی مطهری نماینده تهران در مجلس که در انتخابات اخیر رد صلاحیت شده بود، تحلیل های اصول گرایان درباره دلایل پایین آمدن مشارکت مردم در انتخابات را قبول ندارد. نرخ مشارکت در یازدهمین انتخابات مجلس شورای اسلامی ۴۲ درصد بود و برخی رسانه ها و چهره های اصول گرا دلیل عمده آن را عملکرد دولت و مجلس می دانند. مطهری اما معتقد است اگر چنین ادعایی درست باشد قاعدتا باید مشارکت از حد متعارف هم بالاتر می بود و مردم برای بیان انتقادشان از دولت و مجلس فعلی بیشتر پای صندوق رای می رفتند. با این حال مطهری امیدوار است با یکدست شدن مجلس اصول گرایان واقعیات کشور را درک می کنند و چون حالا خودشان مصدر امور می شوند مسائلی مثل برجام، اف ای تی اف و حتی رابطه با امریکا را هم حل می کنند.

*به عنوان یک نماینده مجلس که تجربه سه دوره حضور در انتخابات را داشتید، چه ارزیابی از آنچه در این انتخابات گذشت دارید؟ این انتخابات را چطور تحلیل می کنید؟

در مجموع اتفاق خوبی نیفتاد. چه نگرش و روش شورای نگهبان در بررسی صلاحیت های نامزدها را در نظر بگیریم و چه میزان مشارکت مردم، این واقعا اتفاق مورد انتظار در این شرایط سخت کشور نبود. اما مهم این است که قبول کنیم باید آسیب شناسی و نقاط ضعف را برطرف کنیم که دوباره این اتفاق رخ ندهد. این اتفاقی که رخ داد و اینکه مشارکت پایین بود و بعد از انقلاب با چنین مشارکتی روبه رو نبودیم، علت های مختلفی دارد. اینکه این اتفاق را گردن ویروس کرونا بیندازیم یا به دلیل ضعف مجلس و دولت بدانیم، اینها دلایل قابل قبولی نیست آنچنان که برخی رسانه های اصول گرا چنین تحلیل هایی ارائه کرده اند.

هر کدام از اینها جواب خودش را دارد. بحث ویروس کرونا اگر تاثیری هم داشته بسیار کم بوده و قابل اعتنا نیست. اگر بگویند ضعف عملکرد دولت بوده که ماجرا برعکس است. یعنی اگر مردم دولتی را ضعیف بدانند و به فرایند انتخابات هم امید داشته باشند اتفاقا انگیزه بیشتری پیدا می کنند که از طریق رای دادن بیایند مجلس قوی تری تشکیل دهند تا دولت را به حرکت وادارد. این امر سبب مشارکت بیشتر می شود. مساله ضعف مجلس هم یک دروغ بزرگ است، به این دلیل که در واقع دست های مجلس دهم بسته بود. شما ببینید در طول این چهار سال، مجلس کجا می توانست درباره یک مساله مهم کشور تصمیم بگیرد. ما مثلا بعد از قضیه تصمیم شورای سران سه قوه درباره بنزین می خواستیم در مجلس تصمیمی بگیریم یا بعد خواستیم به خاطر حوادث آبان ماه وزیر کشور را استیضاح کنیم، که به خاطر فشارهای خارج از مجلس میسر نشد. در خیلی موارد دیگر همین اتفاق افتاد. در واقع اول دست مجلس را بستند و بعد شروع کردند به تحقیر مجلس و تلقین کردند که این مجلس ناتوان است. این یک دروغ بزرگ است. دروغ دیگرشان این بوده که می گویند این مجلس، مجلس اصلاح طلبان است در حالی که این مجلس، مجلس اصول گرایان است و اکثریت اصول گرا دارد. اساسا با روش شورای نگهبان هیچ وقت این اتفاق در جمهوری اسلامی نمی افتد که یک مجلس با اکثریت اصلاح طلب روی کار بیاید. مجلس ششم البته یک استثنا بود. بنابراین اینکه می گویند مجلس ضعیف بوده اولا این مجلس ضعیف نبوده و ثانیا اگر هم ضعفی بوده عوامل خارج از مجلس باعث آن شده اند و تبلیغات گسترده در طول چهار سال گذشته علیه این مجلس، نهاد مجلس را در چشم مردم ضعیف جلوه داده است.

*الان با این وضعیتی که شما می گویید باید چه کرد و تکلیف چیست؟ به هر حال بخشی از جامعه هم در انتخابات شرکت نکردند، باید به نظر شما برای این قسمت از جامعه چه کرد؟

باید علل این اتفاق را بررسی کنیم که در آینده دیگر تکرار نشود. مثلا اتفاقات آبان ماه به نظر من در کم بودن مشارکت انتخاباتی تاثیر داشته است. البته هیچ وقت درصد مشارکت انتخاباتی در هیچ کشوری صددرصد نمی شود. اما در کشور ما مشارکت بالای ۶۰ درصد طبیعی بوده. مثلا در دوره قبل مشارکت ۶۲ درصد بود یا سال ۸۸ مشارکت بالای ۸۰ درصد داشتیم ولی این عدد ۴۲ درصد عدد پایینی است.

مخصوصا باید توجه داشته باشیم که مشارکت در کلانشهرها به طور قابل توجه پایین بوده است. مشارکت در شهر تهران ۱۸ درصد بوده که نگران کننده است. در واقع مردم یک پیامی دادند به مجموعه نهادها و مسئولان که باید این پیام را دریافت کنند و ببینند چه نقایصی در کارشان وجود دارد، آن را برطرف کنند.

دلیل دیگر، حادثه هواپیما و رفتار غیردلسوزانه در حادثه جان باختگان کرمان بود. یک دلیل دیگر هم به نظر من این بود که برخی مسئولان ما بابت تشییع باشکوه پیکر سردار سلیمانی دچار توهم شدند و فکر کردند این جمعیت انبوه به معنی تایید سیاست های داخلی و خارجی آنهاست؛ در حالی که چنین چیزی نبود و مساله، شکسته شدن غرور ملی بود و مردم از این بابت ناراحت بودند که یک فرمانده ارشد آنها را امریکا در خاک کشور همسایه ترور کرده و دیدیم که موافق و مخالف نظام، همه وارد شدند.

عامل دیگر در کاهش مشارکت مردم، روش بحث برانگیز شورای نگهبان در بررسی صلاحیت نامزدها بود. در این دوره یک رویه در شورای نگهبان برجسته تر بود و آن رد صلاحیت بابت اظهارنظر بود. در گذشته هم از این کارها می کردند اما در این دوره خیلی شدید بود، یعنی آشکارا می گفتند شما باید این را می گفتید و آن را نمی گفتید. این رویه کاملا مخالف آزادی بیان بود. این هم یک پدیده نامبارکی بود که متاسفانه این بار شدت پیدا کرده بود.

دلیل دیگر، ناعادلانه بودن رقابت بود که به دنبال رفتار شورای نگهبان ایجاد شد. یک طرف از چند ماه پیش با خیال آسوده مشغول برنامه ریزی بود و طرف دیگر تا دو روز مانده به انتخابات هنوز نمی دانست که چه نامزدهایی از آن تایید صلاحیت شده اند و فهرست خود را چگونه ببندد. این اصلا یک رقابت عادلانه نیست. مثل یک مسابقه دو سرعت است که افراد سریع را با دست نگه دارند برای اینکه ضعیف ها جلو بیفتند. و این اتفاقی که افتاد به ضرر کشور بود. البته من خودم به این اتفاقی که رخ داد خوش بین هستم. به خاطر اینکه وقتی که کار دست دوستان به قول خودشان انقلابی می افتد و اداره کشور را به دست می گیرند باعث می شود که خودشان به برجام برگردند، خودشان مشکل اف ای تی اف را حل کنند، خودشان سیاست خارجی را اصلاح کنند، رابطه با عربستان را برقرار کنند، حتی رابطه خوب با اروپا را در پیش خواهند گرفت.

اینها در دل خودشان می دانند که کشور نمی تواند رابطه خود با دنیا را قطع کند ولی می خواهند این اتفاق یعنی بهبود روابط به وسیله خودشان رخ دهد نه به وسیله رقیب شان یا دولت آقای روحانی. من معتقدم با روی کار آمدن یک چنین مجلس یکدستی که بعد از آن هم احتمالا یک دولت یکدست همراه به وجود خواهد آمد بسیاری از این مشکلات که عامل آن هم بیشتر خودشان بوده اند رفع خواهد شد. لذا این اتفاق را مبارک می دانم. چون مشکل دوستان ما این است که چرا قدرت در دست ما نیست؟ و وقتی که قدرت را به دست بگیرند و ببینند با روش هایی مثل برهم زدن برجام و کارشکنی در مورد FATF نمی توان کشور را اداره کرد خودشان مشکلات را حل می کنند. در واقع مشکل، جنگ قدرت است.

*یعنی شما معتقد هستید ترکیب جدیدی که در مجلس شکل گرفته است، به رفع مشکلات فعلی در کشور خواهد انجامید؟ اما این مجلس قرار است یک سال و نیم با دولت روحانی کار کند که در واقع رقیب آنان محسوب می شود…

در این یک سال و اندی اگر مجلس جدید بخواهد اقدام احساسی در مورد دولت انجام دهد رهبری مانع می شود. اینکه مجلس و دولت یکدست شوند و به قول خودشان انقلابی باشند به نفع کشور است چون مسئول اداره کشور خواهند بود و به این نقطه می رسند که با این سیاست ها نمی شود کشور را اداره کرد. دنبال احیای برجام، حل مشکل اف ای تی اف و اصلاح سیاست خارجی خواهند رفت.

ما مجلس نهم را داشتیم. حتی قبل از آن مجالس هشتم و هفتم هم تقریبا یکدست بوده اند. حتی با دولت وقت هم یکدست بودند اما این اتفاقاتی که شما پیش بینی می کنید، رخ نداده بود. اگر هم به تعامل با دنیا می رسیدند، زمان و انرژی و هزینه زیادی می برد. آیا فکر می کنید این تصمیم اگر بخواهد در دوره جدید مجلس گرفته شود، سریع تر اتفاق می افتد؟

امروز شرایط متفاوت است. ما هیچ گاه این مقدار تحت فشار نبوده ایم. در اواخر دولت احمدی نژاد مجلس با دولت درافتاده بود و با هم متحد نبودند. خود احمدی نژاد هم آدم خاصی بود و قابل پیش بینی نبود. این گروه سیاسی نیاز به کیسه بوکسی دارند به نام دولت آقای روحانی که بتوانند حمله کنند. شما هم دیدید وقتی که صحبت از استعفای آقای روحانی می شد اینها خیلی نگران می شدند چون دیگر کیسه بوکس آنان از بین می رفت. ولی الان که وارد قدرت شدند و مخصوصا اگر دولت را هم به دست بگیرند با تجربه ای که سران آنها پیدا کرده اند می فهمند که راه نجات کشور اصلاح سیاست خارجی، زنده کردن برجام و حل مشکل اف ای تی اف و در صورت لزوم برقراری رابطه با امریکا است.

*آقای دکتر، اگر شما این اعتقاد را داشتید چرا از این جریان در انتخابات حمایت نکردید؟

برای اینکه این جریان مضرات دیگری دارد که در مجموع به ضرر کشور است. مثلا اکثر آنها اصلا اعتقادی به آزادی بیان و حقوق شهروندی ندارند. مثلا اگر یک نفر منتقد در زندان کشته شود پیگیری نمی کنند. از طرفی انتخابات باید آزاد و رقابتی باشد. اگر بود، اینها رای نمی آوردند اما حالا که این افراد رای آورده اند و تا بیرون بودند دائم تخریب می کردند، ورودشان به مجلس و مخصوصا اگر دولت آینده را هم به دست بگیرند باعث می شود معتدل شوند. وقتی خود را مواجه با اداره کشور ببینند از رفتار تند و افراطی خود دست برمی دارند.

*کسانی که نتوانستند در این انتخابات در میدان رقابت حضور داشته باشند، مانند اصلاح طلبان و معتدلین و شخص شما، در ادامه راه باید چه برنامه ای داشته باشند؟

باید به آگاهی بخشی خود ادامه دهند. مردم را آگاه کنند، شیطنت هایی را که در پشت پرده از سوی برخی نهادها انجام می شود به مردم توضیح دهند، دنبال تشکیل احزاب قوی باشند. مهمتر از همه اینکه به دنبال حل مشکل نظارت استصوابی باشند. یادم است که رهبر انقلاب در آستانه مجلس چهارم که بحث نظارت استصوابی پیش آمده بود، گفتند که بله این یک موضوع قابل بحث است. حالا فعلا در آستانه انتخابات هستیم، اما بعد از برگزاری انتخابات در این مورد بحث کنید. البته هیچ وقت در این مورد بحث نشد و نظارت استصوابی به عنوان یک امر مسلم تلقی شد. من راجع به خودم نمی خواهم صحبت کنم ولی فردی مانند آقای جعفرزاده نماینده رشت، جانباز ۷۰ درصد قطع نخاعی است که خودش هم نمی داند به چه دلیل رد صلاحیت شده است. احتمالا به خاطر نطقی است که گفت تا کی فتنه فتنه می کنید. یا آقای رحیمی نماینده تهران. این بنده خدا از ۱۵ سالگی به جبهه رفته است. اسیر شده، یک پای خود را از دست داده، آدم معتدلی هم هست. یک جمله حرف تندی که بگوییم نظام آسیب ببیند هم نزده است. چرا چنین فردی را رد می کنند؟  این مشکلات باید حل شود. باید با مقام رهبری صحبت شود. ممکن است که دستوراتی از سوی ایشان صادر شود. بالاخره باید تلاش کرد.

انتهای پیام