برای طول عمر بیشتر باید مثل ژاپنی‌ها غذا خورد؟
بی‌بی‌سی نوشت: ژاپن بیشترین یک قرنی‌های دنیا را دارد یعنی کسانی که صدسال یا بیشتر عمر کرده‌اند. چهل‌و‌هشت نفر از هر صد هزار نفر در ژاپن به صد‌سالگی می‌رسند. هیچ‌جای دیگر روی زمین نیست که این همه آدم به صد‌سالگی رسیده داشته باشد. چنین آمارهایی باعث می‌شود آدم‌های دیگر در جا‌های مختلف دنیا به فکر این بیفتند که آنها چه می‌کنند که ما نمی‌کنیم؟ آیا آنها غذای خاصی می‌خورند؟
همه می‌گویند چنین چیزی نتیجهٔ رعایت کردن رژیم غذایی مدیترانه‌ای است. محبوبیت این رژیم غذایی ورای منطقه‌ٔ مدیترانه به کارشناس تغذیهٔ آمریکایی آنسل کیز و توجهش به صد‌ساله‌های ایتالیایی می‌رسد، صد‌‌ساله‌هایی که از دههٔ ۱۹۷۰ رژیم غذایی با چربی حیوانی کم را رعایت می‌کردند.
در دههٔ ۱۹۹۰، یک پژوهشگر دیگر تغذیه به نام والتر ویلت، در مقاله‌ای به افرادی با عمر بسیار طولانی در ژاپن اشاره کرد و هم‌چنین تعداد اندک افرادی که بر اثر بیماری‌های قلبی در این کشور فوت می‌کنند.
از آن زمان، مقاله‌های پژوهشی متعددی به ارتباط عمر طولانی با تغذیه پرداخته‌اند و این پرسش را مطرح کرده‌اند که ما برای اینکه به چنین طول عمری دست یابیم چه چیزهایی را باید به فهرست خریدمان اضافه کنیم؟
به گفتهٔ شو شانگ، از مرکز ملی پزشکی سالمندان و پیر‌پزشکی ژاپن، رژیم غذایی ژاپنی دامنهٔ وسیعی دارد و هیچ ربطی به رستوران‌های سوشی نداشته و ندارد.
با بررسی ۳۹ پژوهش و نتیجهٔ تحقیق در زمینهٔ ارتباط میان رژیم غذایی ژاپنی و تندرستی، به مواد غذایی مشترکی رسیدیم که در همهٔ این پژوهش‌ها به آنها اشاره شده بود: غذا‌های دریایی، سبزیجات، سویا و محصولات آن مانند سس سویا، برنج و سوپ میسو.
شانگ می‌گوید: به طور کلی رعایت چنین رژیم غذایی دلیل مرگومیر کمتر بر اثر بیماری‌های قلبی است، هرچند ممکن است اثری بر بیماری‌های خاصی مانند سرطان نداشته باشد.
جالب اینجاست که این رژیم غذایی به طور کلی باعث کاهش آمار مرگومیر می‌شود.
تسویوشی تسودوکی، استاد تغذیه و زیست‌شناسی مولکولی از دانشگاه توهوکوی ژاپن در این زمینه پژوهش کرده است که به طور دقیق کدام بخش از رژیم غذایی ژاپنی‌ها باعث طول عمرشان می‌شود.
در ابتدا او و همکارانش از اطلاعات موجود در نظر‌‌سنجی‌های عمومی استفاده کردند تا به غذا‌هایی که رژیم غذایی ژاپنی را در دههٔ ۱۹۹۰ تشکیل می‌داد و هم‌چنین به غذا‌های مشابه آن در رژیم غذایی آمریکایی در همان بازهٔ زمانی دست یابند.
این مواد‌غذایی به روش خشک‌کردن انجمادی آماده شد و به مدت سه‌هفته به موش‌ها داده شد و در این مدت وضعیت آنها تحت نظر پژوهشگران قرار گرفت.
نتیجهٔ جالب این که موش‌هایی که رژیم غذایی ژاپنی داشتند چربی کمتری در ناحیهٔ شکم و هم‌چنین چربی کمتری در خون داشتند، با اینکه هر دو رژیم غذایی مقدار چربی، پروتئین و کربوهیدرات یکسانی داشتند.
این پژوهش‌ها نشان می‌دهد مواد غذایی موجود در این خوراک‌ها، برای مثال گوشت در برابر ماهی و برنج در برابر گندم باعث چنین نتیجه‌ای شده است.
همه رژیم‌های غذایی ژاپن اثر یکسانی ندارند
با بررسی دقیق‌تر محققان انواع گوناگونی از مواد غذایی در رژیم غذایی ژاپنی را در ۵۰ سال گذشته و پیش از آن یافتند، چون در طول نیم قرن گذشته رژیم غذایی مردم ژاپن تغییرات اساسی کرده است (به‌ویژه در کلان‌شهر‌ها رژیم غذایی مردم بیشتر تحت تأثیر رژیم غذایی غربی قرارگرفته است).
آنها برنامه‌های غذایی بر مبنای رژیم‌های غذایی عمومی ژاپن در سال‌های ۱۹۶۰، ۱۹۷۵، ۱۹۹۰ و ۲۰۰۵ تنظیم کردند و به موش‌ها دادند. بیشتر این مواد غذایی پخته یا به طریق خشک‌کردن انجمادی آماده شده بودند و از همکاری افراد با‌تجربه در مشاهدهٔ جوندگان هم استفاده شد و این بار تحقیقات به مدت هشت ماه ادامه پیدا کرد.
این پژوهش نشان داد که همه رژیم‌های غذایی ژاپنی اثر یکسانی ندارند.
موش‌هایی که با رژیم غذایی سال ۱۹۷۵ تغذیه شده بود کمتر به دیابت و کبد چرب مبتلا می‌شدند و وقتی پژوهشگران کبد این موش‌ها را بررسی کردند دریافتند در آنها ژنی که جلوی تشکیل اسید‌های چرب را می‌گیرد فعال شده است.
این رژیم غذایی سرشار از غذا‌های دریایی و جلبکهای دریایی، میوه و سس‌های فراوری‌شدهٔ سنتی بود و شامل انواع گوناگونی از مواد غذایی می‌شد در حالی‌که هیچ نشانی از شکر اضافی در آن نبود.
در پژوهش‌‌های دیگری دریافتند که رژیم غذایی سال ۱۹۷۵ باعث طول عمر بیشتر موش‌ها، حافظهٔ بهتر و ناتوانی‌های فیزیکی کمتر بر اثر سالمندی می‌شود. (درواقع، شو شانگ، متخصص همه‌گیر‌شناسی (اپیدمیولوژیست) و همکارانش به تازگی با انتشار یافته‌های خود اعلام کردند که رژیم غذایی ژاپنی باعث سالمندی سالم‌تر و فعال‌تر می‌شود)
گروه پژوهش تسودوکی و همکارانش دریافتند که این رژیم غذایی اثرات مثبتی بر انسان‌ها هم دارد.
آزمایش ۲۸ روزه روی افراد دارای اضافه‌وزن که رژیم غذایی ژاپنی مدرن یا رژیم غذایی سال ۱۹۷۵ را رعایت می‌کردند، نشان داد که گروهی که رژیم سال ۱۹۷۵ را رعایت می‌کردند وزن‌شان کمتر شد و میزان کلسترول خون آنها هم بهبود پیدا کرد.
در پژوهش دیگری، افراد مورد پژوهش با وزن طبیعی با رعایت رژیم غذایی ۱۹۷۵ ژاپن در پایان آزمایش وضعیت بدنی بهتری نسبت به افراد دیگر شرکت‌کننده داشتند.
تسودوکی و همکارانش پس از بررسی میکروبیوم رودهٔ افراد در یکی از پژوهش‌ها دریافتند که میکروبیوم افراد یکی از عوامل تعیین‌کننده در این اثرات است.
راز کار در کجاست؟
تسودوکی اشاره می‌کند که اگر این نوع از رژیم غذایی ژاپنی اثرات مثبتی داشته باشد، درمی‌یابیم که چگونگی تهیهٔ مواد غذایی هم به اندازهٔ مواد مغذی موجود در آنها تأثیر‌گذارند.
خوراک‌ها در این رژیم غذایی از وعده‌های متنوع و کوچکی تشکیل شده است که در‌برگیرندهٔ طعم و مزه‌های گوناگون است.
مواد‌غذایی بیشتر بخار‌پز یا آب‌پز است نه سرخ‌کرده و به‌جای نمک یا شکر اضافی بیشتر آنها با مقدار کمی مواد طعم‌دار همراه می‌شوند.
خلاصه اینکه آن فواید جادویی رژیم غذایی ژاپنی به دلیل خاصیت جلبکهای دریایی یا سس سویا نیست بلکه به دلیل تأکید این رژیم غذایی بر تنوع مواد‌غذایی و روش سالم پختن آنها و استفادهٔ فراوان از سبزیجات و حبوبات نسبت رژیم‌های غذایی امروزی است.
توصیه‌ای که هرکسی می‌تواند از آن بهره‌مند شود اما ژاپن امروز در پیروی از این توصیه با مشکلاتی روبروست.
در سال‌های اخیر میزان دیابت در این کشور افزایش پیدا کرده است که بخشی از آن به دلیل سالخوردگی جمعیت ژاپن و بخش دیگر به دلیل افزایش میزان چاقی در میان مردم این کشور است.
شاید روزگار کشور صد‌ساله‌ها بودن برای ژاپن به سر رسیده است.
انتهای پیام
