اعتراضات اصفهان و جای خالی وساطت «نهاد روحانیت»!

حجت‌الاسلام احمد حیدری در یادداشتی با عنوان «اعتراضات اصفهان و جای خالی وساطت «نهاد روحانیت»!» که در اختیار انصاف نیوز قرار داده است، به بهانه‌ی اعتراضات اخیر در اصفهان نوشت:

امسال در سالگرد تشکیل «بسیج مستضعفان» شاهد «گردهمایی بسیجیان مستضعف کشاورز و محروم» در بستر خشکیده زاینده‌رودیم که قبل از هفته بسیج شروع شده و جمعه پنجم آذر و سالگرد تشکیل بسیج مستضعفان، به اوج خود رسیده و متأسفانه بنا بر گزارش‌ها و اخباری که منتشر شده، با مواجهه «موتورسوران خودسر و باتوم به دست!» که در این دو دهه برای مردم شناخته شده‌اند، مواجه گردیده و به خون و آتش کشیده شده است.

برخی حکومت داران گمان می‌کردند چون این نظام مدعی اسلامیت است و در رأس آن «ولی فقیه» قرار دارد، مردم باید همیشه مطیع باشند و خواهند بود و در صورت اعتراض، همین که اعتراض را به حاکمیت و نهاد بالادستی برسانند، شنیده و اجابت خواهد شد؛ از این رو این نظام به هیچ نهاد واسطه‌ای نیاز ندارد و همه نهادها باید تابع و مطیع حاکمیت باشند.

بر اساس همین برداشت و نگاه، نهاد روحانیت در این چند دهه بر خلاف تاریخ هزار و پانصد ساله‌اش به سوی حکومتی شدن سوق داده شد و استقلالش خدشه‌دار گردید و اعتماد و تکیه‌ای که مردم به این نهاد کهنسال داشتند، تا حدود زیادی خدشه‌دار شد. غالب روحانیت که در نهادهای حکومتی، نظامی، جمعه و جماعت اشتغال یافته بود، تابع و توجیه‌گر رفتار حکومت شد و در کنار حاکمیت ماند و از مردم فاصله گرفت و نهادی که روزی سردمدار مطالبات اجتماعی بود [نمونه آن نهضت تنباکو و نهضت مشروطیت]، به جایی رسید که نه تنها از سردمداری مطالبات اجتماعی، بلکه از واسطه‌گری مردم با حکومت و رساندن فریاد مطالبات اجتماعی مردم به حاکمان و امیدوار ساختن مردم به اقدامات برآورنده مطالبات از طرف حاکمان، کنار نهاده شد.

این نوع عملکرد از جانب حکومت، فقط نسبت به روحانیت نبود بلکه دیگر نهادهای واسطه نیز همین‌گونه حذف یا به شدت تضعیف شدند. امروز ما در ایران شاهد هیچ حزب قدرتمند ریشه‌داری نیستیم که بتواند فریادگر مطالبات اجتماعی مردم و رساننده آنها به حاکمیت بوده و در مواقع لزوم [مثل امروز] بتواند مردم را به شنیده شدن مطالباتشان توسط حکومت امیدوار سازد.

از سندیکاهای مهم کارگری، کشاوری و نهادهای صنفی و مردم‌نهاد هم خبری نیست و معدود نهادهای صنفی بازمانده هم روز به روز ضعیف‌تر شده و به سوی حکومتی بودن، سوق داده می‌شوند که نمونه‌اش نظارت استصوابی سفت و سخت بر انتخابات صنفی کانون وکلا، سازمان نظام پزشکی و سازمان نظام مهندسی است که انتخابات واقعی در آنها را نفی کرده و به حکومتی، تابع و مطیع بودن، سوق داده می‌شوند همچنان که نهاد نمایندگی مردم در مجلس قبل از اینها با نظارت استصوابی شورای نگهبان از «نمایندگی اکثریت» به «نمایندگی اقلیت حکومت‌مدار» تنزّل داده شد و همچنان که شخصیت‌های ملی، مردمی و مورد اعتماد چنان محدود، محصور و مطعون شدند که امروز یا شناخته نمی‌شوند یا رغبتی به وساطت بین مردم و حکومت ندارند یا در صورت واسطه شدن، سخنانشان از هیچ طرف شنیده نمی‌شود چون مردم از مطرود بودن آنان از قدرت و نداشتن نفوذ آگاهند و حاکمیت هم آنان را لکه‌دار می‌بیند.

با توجه به همین وضعیت ناخوشایند مطرودیت شخصیت‌ها و نهادهای واسطه‌ای است که می بینیم بیش از ده روز است کشاورزان مستضعف اصفهان در بستر خشکیده زاینده رود به اعتراض بیتوته می‌کنند و هیچ نهاد واسطه‌ای آنجا حضور نمی‌یابد؛ نه از مراجع و عالمان مورد اعتماد عموم خبری است، نه سندیکایی دارند تا رساننده فریادشان به گوش سنگین مسئولان باشد و نه …؛ لذا این بیتوته اعتراضی طولانی و فرساینده برای خودشان و حکومت می‌شود. معلوم است که حکومت برای جمع کردن بساط اعتراضی که توان قانع کردن معترضانش را نداشته تا آن را به مسالمت جمع کنند، چاره‌ای بیندیشد و معترضان هم خسته از طولانی شدن اعتراض و شنیده نشدن سخنشان، با چنگ و دندان برای بی‌رمق و خاموش نشدن اعتراضات تلاش کنند! و نتیجه آن چاره اندیشی و این مقاومت با چنگ و دندان همین عاقبت دردآور «دخالت نیروهای خودسر»، «به آتش کشیده شدن چادرها» و … می شود. امید که شاهد قدرت گرفتن نهادهای واسطه‌ای باشیم تا اعتراضات با کمترین هزینه به گوش حاکمان رسانده و شنیده گردد و معترضان هم به شنیده شدن اعتراضشان، مطمئن و نیازمند توسل به چنگ و دندان نباشند.

انتهای پیام