از تولید برق از زباله قالیباف تا انکار گاز زاکانی

فراز نوشت:

 سال پیش بود که «محدباقر قالیباف» در یکی از مناظره‌های انتخاباتی، «تولید برق از زباله» را یکی از دستاوردهایش در شهرداری تهران معرفی کرد. مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند نیز امروز از فعالیت‌های «دانش‌بنیان» در زمینه بهره‌برداری از پسماندها خبر داده‌است. اما سال‌هاست که کسی به این پرسش‌ها پاسخ نداده: زباله‌ها چطور می‌سوزند؟ کجا می‌سوزند؟ چقدر می‌سوزند؟ نیروگاه تولید برق از زباله کجاست؟

یک ماه پیش بود که ناسا با انتشار تصویری از «آرادکوه» تهران، اعلام کرد که یکی از بزرگترین منابع تولید گاز متان جهان در همین منطقه شکل گرفته است. هشداری جدی برای محیط زیست استان تهران که به سرعت توسط آقای شهردار تکذیب شد. «علیرضا زاکانی» در واکنش به این خبر، ناسا را به دروغ‌گویی متهم کرد. حالا یک ماه گذشته و «مهدی چمران»، رییس شورای شهر تهران در تازه‌ترین اظهاراتش گفته: «تجمع گاز متان بالای سر آرادکوه هنوز تایید نشده است. عکس‌هایی منتشر شد و عده‌ای گفتند که این عکس برای کشور دیگری است و باید موضوع دقیقا بررسی و اثبات شود».

تکذیب شهرداری و بلاتکلیفی شورای شهر تهران پس از گذشت یک ماه، در حالی است که «محمد باقر قالیباف»، شهردار پیشین تهران و رییس کنونی مجلس شورای اسلامی، در مناظرات انتخاباتی سال ۹۶ در پاسخ به دیگر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری «تولید برق از زباله‌ها» را یکی از افتخارات شهرداری تهران عنوان کرده بود. پرسش این است که روند مدیریت پسماند در پایتخت، علی‌رغم دستاوردسازی‌ها و خودافتخاری‌های مسوولان، در سال‌های گذشته چطور پیش رفته که امروز، گوشه‌ای کوچک از همین شهر به یکی از بزرگترین منابع تولید خطرآفرین‌ترین گاز گلخانه‌ای در جهان تبدیل شده است؟

«تولید برق از زباله»؛ دستاوردِ دست‌سازِ انتخاباتی!

«قالیباف»، در نخستین مناظره انتخاباتی‌اش در پاسخ به اسحاق جهانگیری که شهرداری را در جمع‌آوری زباله‌های شهر تهران، «ناتوان» خوانده بود، از وجود نیروگاه تولید برق از پسماند حرف زد. این ادعای قالیباف در همان روزها با واکنش‌هایی روبه‌رو شد. «محمدمهدی تندگویان»، یکی از اعضای وقت شورای شهر تهران در توییتر نوشت: «‌آقای قالیباف اسناد مربوط به تولید برق از زباله و کود کمپوست و میزان درآمد حاصل از آن را به شورای شهر اعلام نمایید. این ۴ سال است که درخواست ماست». «معصومه ابتکار»، رییس وقت سازمان محیط زیست ایران نیز در واکنش به ادعای «قالیباف» در مناظرات انتخاباتی نوشت: «در پسماند هم نکته آقای جهانگیری درست بود. تفکیک از مبدا در تهران پیش نرفته، زباله‌سوز فقط ٢٠٠تن را پردازش می‌کند. یعنی فقط ۵درصد زباله تهران که ٧هزار تن است».

بیش از ۵ سال از ادعای قالیباف در مناظرات انتخاباتی گذشته است. تولید روزافزون گاز متان بر فراز تهران حالا به یک هشدار جدی تبدیل شده است. البته نباید از نقش تحریم‌ها در خلق این معضل زیست‌محیطی به سادگی عبور کرد. «آرش میلانی»، رییس کمیته محیط زیست شورای پنجم شهر تهران در این مورد گفته: «برای حل این مشکل حدود ۱۰ سال است که شهرداری و سازمان پسماند به دنبال جذب سرمایه‌گذار و استفاده از تکنولوژی‌های جدیدند تا بتوانند گاز متان را استحصال کرده و آن را به نیروی برق تبدیل کنند اما هنوز موفق نشده‌اند».

۳ سال قبل، یعنی در سال ۱۳۹۸ قرارداد اولیه‌ای با شرکت کره‌ای برای بهره‌برداری از گاز متان منعقد شد و مطالعات اولیه نیز به مدت ۶ ماه انجام شد. در آن قرارداد مقرر شده بود که شهرداری تهران و سازمان مدیریت پسماند، هم از اعتبار کربن آن استفاده کند و هم از فروش برق آن. پژوهشگران کره‌ای پس از انجام مطالعات عازم کشورشان شدند تا با دستی پر برای اجرای فاز عملیاتی به ایران بازگردند. با حضور ترامپ و پاره کردن برجام اما، همه چیز به باد رفت.

زاکانی انکار می‌کند، چمران بلاتکلیف است…

سال‌ها و ماه‌ها و هفته‌ها گذشته است. توده‌های گاز متان در تهران حالا به ابری غول آسا تغییر چهره داده‌اند. بر اساس برنامه پنج ساله طرح جامع پسماند، فرآیند بهره‌برداری از گاز متان باید در سال چهارم آغاز شود. شهرداری «زاکانی» و یارانش در شورای شهر اما همچنان بلاتکلیفند. پیدایش توده‌های متانی بر فراز گورستان‌های پسماند پایتخت، نه جدید است و نه عجیب. حالا که طیف‌سنج‌های حرارتی ناسا، معضل توده گازهای گلخانه‌ای آرادکوه را تایید کرده، مدیران پایتخت جای تدبیراندیشی در زمینه بودجه‌ریزی، تزریق امکانات و جذب سرمایه‌گذار، تمام انرژی‌شان را در انکار واقعیت‌ها صرف می‌‌کند.

البته چند پرسش از «قالیباف» همچنان باقی است و شاید امروز که ریاست مجلس را بر عهده دارند نیز پاسخ به آن، چندان خالی از لطف نباشد. اول اینکه آن نیروگاه تولید برق از زباله که به آن افتخار کردند دقیقا کجاست؟ پرسش دوم این است که دقیقا چه میزان زباله در کوره‌ها سوزانده شده و میزان برق تولیدی از آن دقیقا چقدر بود؟ روشن است که بدون نظامی دقیق در تفکیک پسماندهای شهری، تولید برق از آن نیز بیشتر به شوخی می‌ماند؛ پرسش سوم این است که شهرداری قالیباف، با تمام ضعفی که سیستم جمع‌آوری و تفکیک زباله‌ها داشته، چطور به دستاوردی چنین بزرگ و افتخارآمیز دست یافته بودند؟

برق زباله‌ها کجا می‌رود؟

مخاطب پرسش آخر اما مسوولان کنونی در شهرداری تهرانند. کشورهایی که از پسماند، برق تولید می‌کنند در طول سال‌های گذشته، پیشرفت‌های چشم‌گیری در این زمینه داشته‌اند. علی‌رغم تاثیر تحریم‌ها بر روند فناوری‌های زیست‌محیطی در ایران، مسوولان شهرداری تهران، از جمله «زاکانی» شهردار پایتخت بارها اعلام کرده‌اند که تحریم‌ها آسیبی به مدیریت شهری وارد نمی‌کنند. «محمد مهدی عزیزی»، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در تازه‌ترین اظهاراتش گفته: «تمامی سعی خود را می‌کنیم با شرکت‌های دانش بنیان داخلی فرایند بهره‌برداری از گاز متان را پیش ببریم و به هیچ عنوان این فرایند متوقف نشده است». تصاویر ناسا و گفته‌های  کارشناسان محیط زیست حالا حضور ابر متانی بر فراز آرادکوه‌ را تایید کرده است. شایسته است شهرداری تهران و سازمان‌های مرتبط با آن، صورت وضعیت دقیقی از اقدامات پیشین و پیشرفت‌هایی که در زمینه استحصال از گاز متان به دست آمده، منتشر کنند.

آنطور که پیداست اما سخنان قالیباف در سال ۹۶، باتوجه به خلاء در ارائه مدارک و آمار، در حد تبلیغات انتخاباتی بوده و مدیران شهر تهران نیز، غرق در بلاتکلیفی و انکار، عزمی برای حل بحران زیست‌محیطی در جنوب پایتخت ندارند.

انتهای پیام