عبرتگیری
بهروز مرادی، جامعهشناس دین، در کانال تلگرامی خود نوشت: «مصیبتهای انسانساخته حاصل و نتیجهی عملکرد فرد یا جمع میباشند.
قرآن مخاطبان خویش را فرامیخواند تا کور و کر به زندگی ننگرند و با نتایج و عقوبتِ عملکرد خود غیرمسئولانه مواجه نشوند، بلکه بلاها را دستاورد کسبشدهی خودشان بدانند و ببینند.
قرآن از انسانها میخواهد که بدون تعصب و خودشیفتگی و خودبرترپنداری و کبر، آنچه از مشکلات و مصائب که بهوجود آوردهاند را محصول عملکرد خود ببینند و کردار و گفتار و پندارِ بحرانساز خود را در آینهی حوادثِ تلخ و بلاهای صعب مشاهده و اصلاح کنند و آنچه هستند را تغییر بدهند و از عملکرد بحرانزای خود درس عبرت بگیرند و مسیر خود را تغییر بدهند تا بتوانند سرنوشت خود را عوض کنند.
قرآن بههمین خاطر برای پندگیری و عبرتآموزی، گفتمان آسان و روانی دارد (قمر:١٧).
و سرگذشت گذشتگان را برای خردمندانِ حال و آینده سرشار از درسِ عبرت میداند. (یوسف:١١١)
از انسان میخواهد که با عقلش، نتایج و پیامدهای رفتار و گفتار و عملکردش را بسنجد و از آنچه بهخاطرِ کردارش بهدستآورده درس عبرت بگیرد و با عملکرد غیرعقلانی بدیها را طلب نکند و بلا را به سوی خودش جذب نکند، چراکه عقوبتهای عبرتآموز اینک آمدهاند، اما لجاجت و بیخردی و غلبهی احساساتِ مخرب بر روانِ صافیشده نمیگذارند او بیاموزد. درنتيجه ظلم خود را تداوم میبخشد تا خود و دیگران را نابود سازد. (رعد:۶).
قرآن انسانها را فرامیخواند که چون نیک نظر کنند تجربهی فرعونیان میتواند راه آنها را روشن کند تا آنان را از گرداب ستم و ظلم و بهانقیادکشاندن مردم و انحراف از مسیر راستی و سلامت زندگی نجات بدهد. اما انسانها نمیآموزند و بههمین خاطر سرنوشت فرعونیان را به سوی خود جذب میکنند. (زخرف:۵۶-۵۴)
با دلسوزی فرامیخواند که: “پس عبرت گیرید ای صاحبان چشمها” (حشر:٢)، اما دریغا که عبرت نمیگیرند و ویرانی انسان و سامانهای نیک را بهجان میخرند.»
انتهای پیام