پزشکیان؛ رایساز یا رایسوز؟
پاسخهای فعالان سیاسی اصلاحطلب به 5 پرسش صدا
علیاصغر شفیعیان: پزشکیان از ملاحظات خانوادگی قدرت به دور است
پروانه سلحشوری: پزشکیان به اصول خود پایبند است
یدالله اسلامی: اگر پزشکیان توان اجماعسازی داشته باشد، رد میشود
میثم سعادت در صدا نوشت: در روزهایی که بحث بیماری کرونا از همیشه داغتر است، حالا یکبار دیگر بحث نامزدی یک پزشک از میان اصلاحطلبان برای انتخابات ۱۴۰۰، بر سر زبانها افتاده است. البته اصلاحطلبان همیشه رابطه خوبی با جامعه پزشکان داشتهاند و بعد از شیوع کرونا هم احترام این قشر نزد مردم افزایش یافته است. اما حالا صحبت از پزشکی است که نامش از شغلش میگوید: مسعود پزشکیان! نایبرئیس مجلس دهم و وزیر بهداشت دولت سیدمحمد خاتمی، محبوبیتی مثالزدنی در تبریز دارد؛ بهصورتیکه در اصولگراترین ادوار مجلس هم او توانسته کرسی خود را حفظ کند. نزدیکانش میگویند شبیهترین سیاستمدار به میرحسین موسوی است. پزشکیان متولد 1333 مهاباد و فارغالتحصیل دانشگاه تبریز است که بعد از پیروزی انقلاب، انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تبریز را بنیان گذاشت. سال 80 که از طرف خاتمی بهعنوان وزیر بهداشت انتخاب شد، در بیانیهی انجمن اسلامی دانشجویان دانشكدهی پزشكی دانشگاه علوم پزشكی تبریز با تأکید بر ضرورتها و نیازهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی از دكتر مسعود پزشكیان با عنوان موجهترین و توانمندترین فرد حمایت شده بود. پزشکیان البته همیشه رابطه خوبی با احزاب اصلاحطلب نداشته است. همین هفته گذشته مصاحبه او در خبرگزاری تسنیم با تیتر «نه به نفع لاریجانی کنار میروم و نه عارف حتی اگر تَکرار کنند» منتشر شد. با این حال ساعتی بعد، انصافنیوز نوشت، پزشکیان در پاسخ به خبرنگار تسنیم که پرسید «نه به نفع آقای لاریجانی و نه آقای عارف کنار نمیروید؟» گفت: «خیر به نفع هیچیک از آنها کنار نمیروم» و در پاسخ به اینکه «حتی اگر نهاد اجماعساز بگوید؟» تأکید کرد: «نهاد اجماعساز این حرفی را که شما میگویید نمیزند. در این نهاد قرار شده است که نظرسنجی مردمی داشته باشند و بر آن اساس گزینه نهایی را معرفی کنند. تا آنجایی که من میدانم، مبنای نظر جبهه اصلاحات ایران، نظرسنجی از مردم است. البته فارغ از این بحثها مسئله اصلی اصلاحطلبان این است که گزینه دیگری ندارند و معلوم نیست که حتی من یا آقای عارف نیز تائید صلاحیت شویم». او اخیراً جلساتی را با اعضای حزب همبستگی دانشآموختگان ایران برگزار کرده که از احزاب کوچک و محفلی جریان اصلاحطلب بهشمار میرود؛ اما فعلاً در ساختار جبهه اصلاحطلبان دارای حق رأی است. دبیر کل این حزب گفته ازآنجاییکه آقای پزشکیان اولینبار در دفتر حزب ما اعلام کاندیداتوری کردند، تا امروز چهار جلسه چندساعته با ایشان برگزار کردهایم و صحبتهایی را با ایشان داشتهایم. گفتند که بهصورت جدی میخواهم به انتخابات ورود کنم؛ مطمئناً اقشار مختلف مردم هم از ایشان حمایت میکنند. پزشکیان اخیراً با انتقاد از احزاب درباره برنامههای خود گفته: «شما در این کشور هیچ حزب یا جریانی را پیدا نمیکنید که برنامهای برای آموزش، بهداشت، اقتصاد و سیاست خارجی داشته باشد. چراکه اساساً در کشور حزب نداریم یا ساختارهای موجود اجازه فعالیت احزاب را نمیدهند. در کشورهای پیشرفته که ساختار حزبی دارند معمولاً دو یا سه نفر شاخص کاندیدا میشوند و در انتخابات شرکت میکنند، اما در کشور ما دهها نفر کاندیدا میشوند و هیچ برنامهای ندارند. من هم برنامهای از پیش تعیینشده ندارم، اما تضمین میدهم که هیچگاه از من چیزی نخواهید شنید که بتوانید به من بگویید به آن عمل نکردهاید. من دبه نمیکنم. بر اساس شواهد علمی عمل میکنم.» اما به نظر میرسد مسعود پزشکیان نسبت به سایر نامزدهای اصلاحطلب، از اقبال خوبی در افکار عمومی بهخصوص در استان آذربایجان شرقی برخوردار باشد. امید دانا از چهرههای توییتری حامی سعید محمد، مسعود پزشکیان را نامزد خطرناک این دوره معرفی کرده: «خطر جدی مسعود پزشکیان است»! او مدعی شده که پزشکیان در مصاحبهی دو سال پیش، گفته بود که «آقاجان من تُرکم و بهخاطر اینکه تُرکم جایی در حکومت ندارم».در زمان ریاست پزشکیان در مجلس، وقتی نایبرئیس اول مجلس شد، گفته میشد که عامل اصلی کسب آرای او، وحدت ترکزبانهای مجلس بوده است که فارغ از اصلاحطلب یا اصولگرا بودن، نام مسعود پزشکیان را بر کاغذ رأی خود نوشتند. در آن مقطع او یکی از مؤسسین و رئیس فراکسیون نمایندگان مناطق ترکنشین بود که نماینده بندرعباس در اعتراض به این رفتار پزشکیان به او گفته بود مجلس صدای ملت است، اگر این روند ادامه یابد دیر یا زود باید منتظر تقسیمبندیهای دیگر در مورد سایر اقوام هم باشیم. بعد از تشكیل این فراكسیون متأسفانه تعدادی از سایتهای تروریستی و تجزیهطلب از تشكیل این فراكسیون حمایت كردند، مراقب باشید و بهجای قبیلهگرایی بهدنبال رفع محرومیت و بیكاری برای كل اقوام موجود در كشور باشیم. اما رئیس این فراکسیون که در آن لحظه ریاست جلسه علنی مجلس را نیز بر عهده داشت، در دفاع از فراکسیون ترکنشینها برآمد و گفت: «جهت اطلاع بگویم كه این بحث برای قومیت نیست، برای مناطق تركنشین بودند كه جمع شدند. حالا در مورد این فراكسیون در هیئترئیسه تصمیم گرفته خواهد شد كه چگونه باشد. بههیچوجه بحث خلاف قانون عمل كردن در این اقدام وجود ندارد و آن را تكذیب میكنم.» پزشکیان درباره اقتصاد هم نظریات جالبی دارد که میتواند مورد توجه قرار بگیرد. او میگوید: «اگر کل یارانهها در کشور حذف شود ما بهراحتی میتوانیم بهتمامی گروه هدف و به ازای هر خانواده مثلاً ۱۰ میلیون تومان پول بدهیم. همهچیز هم گران شود. بعد قاچاق بنزین حذف خواهد شد و دولت به کشاورزان زور نمیگوید که گندم کیلویی ۱۰ هزار تومان را به چهار هزار تومان بخرند. اینکه من میگویم بنزین ۲۰ هزار تومان شود، از این منظر است؛ نه اینکه دوباره گرانی بر مردم تحمیل شود. اگر صادقانه به مردم گفته شود، مردم خواهند فهمید که بنزین ۲۰ هزار تومانی به نفعشان است.»برخی فعالان سیاسی حضور پزشکیان در انتخابات 1400 را یادآور حضورمحسن مهرعلیزاده در انتخابات 84 میدانند که توانست رأی مناطق آذرینشین را کسب کند و به عقیده برخی، به سبد رأی اصلاحطلبان در آن انتخابات ضربه اساسی بزند. در مقابل، برخی ناظران سیاسی، حضور او را رایساز میدانند و معتقدند پزشکیان میتواند بخش قابلتوجهی از آرای خاکستری را که ممکن است به صندوق اصولگرایان برود، جذب کند.
علیاصغر شفیعیان، مدیر سایت انصافنیوز (رسانه نزدیک به مسعود پزشکیان)، پروانه سلحشوری، عضو فراکسیون امید مجلس دهم و یدالله اسلامی، پزشک اصلاحطلب و دبیرکل مجمع نمایندگان ادوار مجلس، به سؤالات صدا درباره نامزدی او در انتخابات مجلس پاسخ گفتهاند.
مسعود پزشکیان تا چه اندازه میتواند گزینه مناسبی برای ریاستجمهوری باشد؟
علیاصغرشفیعیان: به نظر من آقای دکتر پزشکیان به همان اندازه که جامعه امروز به شفافیت و عدالت و انصاف و شایستهسالاری نیازمند است، رئیسجمهور خوبی است. نمیخواهم از ایشان اسطوره بسازم اما بر اساس آشنایی چندین ساله با مواضع فکری و سیاسی ایشان عرض میکنم که مسعود پزشکیان همان چیزی است که جامعه امروز ما نیاز دارد؛ یعنی فردی که خودش است، به دنبال نقشآفرینی نیست و نمیخواهد فیلم بازی کند. شما کنشهای دکتر پزشکیان را در سالهای اخیر ببینید؛ او هیچوقت عدالت و انصاف را در خدمت منافع قرار نداده بلکه آنقدر صریح به منافع عمومی پرداخته که بخش زیادی از همصنفهایش بهخاطر پیگیری حقوق مردم و عدالتطلبی، با او دشمنی میورزند. دکتر پزشکیان در تاریخ سیاسی جمهوری اسلامی جزو معدود افرادی است که هیچ رابطهی ارگانیکی با ساخت قدرت در ایران ندارد و جدا از ساختار درهمتنیدهی چپ و راست به سیاستورزی پرداخته است. این به معنای نداشتن مشی اصلاحطلبی نیست، بلکه بدین معناست که او از ملاحظات خانوادگی قدرت به دور است. من فکر میکنم که در زمان ما این یک مؤلفهی مهم در تعیین ریاستجمهوری خواهد بود؛ چراکه مردم عموماً با حکومت احساس بیگانگی میکنند و حضور یک نفر خارج از شبکهی درهمتنیدهی قدرت از چپ و راست میتواند این باور که حکومت متعلق به همهی مردم است را بین اقشار مختلف کشور تقویت کند.
پروانه سلحشوری: اگر ایشان تائید بشوند و ورود کنند، مردم نظر میدهند که ایشان گزینه مناسبی هستند یا نه!
یدالله اسلامی: آنچه روشن است و آشکار، تنگناهای حاکم بر فضای سیاسی است که امکان بروز استعدادها و تواناییها درگذر زمان و به شکل معمول در همه کشورها را نمیدهد و این کاستی بزرگ به شکل بازی دومینو کاستیهای دیگری را رقم میزند و به شکل کلاف سردرگم درمیآید که یافتن راه را دشوار مینماید. این سادهترین بیان از سیاستورزی در جامعه ایرانی است. پیامد این نارسایی همین است که در موسم انتخابات بایستی چراغ بر دست در پی یافتن فرد یا افرادی باشیم که شانس نامزدی ریاستجمهوری را دارند؛ و پس از آن به گمانهزنی درباره سایر موارد بپردازیم. اینجا دیگر توانایی و پیشینه سیاسی و پشتوانه حزبی ملاک نیست، بلکه شانس گذر از روزنه تائید صلاحیتهای شورای نگهبان و ناگزیر شدن گروههای سیاسی از رأی دادن به آنها به میان میآید و تا این کاستی بزرگ بهسوی حل نرود این نارساییها برجا و این مشکلات برقرار میماند. همهجای دنیا فعالین سیاسی و افراد حزبی اظهارنظر میکنند که شناخته شده و توجه جامعه را به خود جلب کرده و در چهارچوب برنامههای حزبی شانس نامزدی را پیدا کنند و در اینجا بایستی بهگونهای گام بردارند که رضایت شورای نگهبان و برخی نهادهای دیگر دستخوش آسیب نشود تا آنها بتوانند در مسیر نامزدی گام بردارند و این با سیاستورزی درست و روشن همخوانی ندارد. فروکاستن واقعیتهای سیاسی به نامزدها نیز بهدلیل همین نابسامانی میدان سیاستورزی است و فراتر از آن بهجای تکیه به برنامهها به میان آمدن گرایشهای قومی، محل تأمل و تردید است. برای نمونه کسی درباره آقای مهندس موسوی نگفت ایشان پشتوانه آذریزبانها را دارد، بلکه پیشینه و داشتن برنامه، همه بخشهای جامعه را برای پشتیبانی از ایشان به میدان آورد. در مورد آقای پزشکیان یا هر فرد دیگر نیز بررسیها باید به پیشینه سیاسی و کاری و تجربه و توانایی و برنامهها وابسته باشد تا شعارها و مقولات دیگر. ولی هرچه که باشد کاستی بروز تواناییها درگذر زمان و داشتن برنامهای با قابلیت اجرا برای آینده و تنها تکیه نکردن به شعار، مهمترین نکتهای است که نباید بهدست فراموشی سپرده شود
2 – آیا پزشکیان صرفاً به پایگاه رأی مناطق آذرینشین اتکا خواهد کرد؟
علی اصغر شفیعیان: تصور اینکه آقای دکتر پزشکیان تنها در مناطق آذریزبان طرفدار دارند تصور منطقیای نیست؛ بهویژه برای کسانی که مدتی با ایشان کار کردهاند و استقبال زیاد به پزشکیان از مناطق مختلف کشور را دیدهاند. من میتوانم سؤال شما را اینگونه اصلاح کنم که بخش قابلتوجهی از کسانی که دچار تبعیض تمرکز امکانات در کلانشهرها شدهاند و از عدم توسعهیافتگی متوازن در همهی ایران ناراحتاند احتمالاً از او حمایت خواهند کرد. حالا ممکن است شما این را بهصورت موردی ببینید چون ایشان در کمترین میزان مشارکت هم بین مردم تبریز توانسته رأی بگیرد اما این به این معنا نیست که بهخاطر آذری بودن رأی گرفته، بلکه بهخاطر تمرکز بر توسعهی همهجانبه و رفع تبعیض از حاشیهها این اقبال حاصل شده است. برای همین تأکید میکنم که امید اول پزشکیان برای کسب آرا هر کسی از حاشیه و مظلومانی است که در این مدت سرمایههای بین نسلی و سرمایههای عمومی کشور از آنها دریغ شده و به کلانشهرها سرازیر شده که حاصل این نگاه توسعهای در کشور را امروز میبینید و چه بلاهایی که در حاشیهی شهرها بهوجود آورده است.
پروانه سلحشوری: به نظر میرسد در حال حاضر استقبال و اقبال به رأی دادن کم است و در مناطق آذرینشین هم مثل سایر مناطق کشور، این وضعیت وجود دارد. در حال حاضر با توجه به شرایط سرد سیاسی، بعید میدانم نامزدی بتواند آرای یک منطقه یا یک قومیت را بهراحتی با خود همراه کند. نظرسنجیها هم نشان میدهد اقبال عمومی به سمت رأی دادن نیست؛ گرچه سرجمع اگر اصلاحطلبان حمایت کنند و بدنه قومیتی هم رأی بدهند، چون میزان رأیدهندگان کم است، عدد قابلتوجهی نخواهد شد.
بعد از شیوع کرونا، توجه به عملکرد دولت در زمینه بهداشت و درمان مورد توجه قرار گرفته. این مسئله میتواند شانس پیروزی پزشکیان بهعنوان وزیر بهداشت دولت اصلاحات را افزایش دهد؟
علی اصغر شفیعیان: برای پاسخ به این سؤال باید نگاه دکتر پزشکیان به مسئلهی سلامت را ببینید. او مسئلهی سلامت را جزو اولویتهای ضروری که هر دولت باید به آن بپردازد میداند. برای همین نقد جدی نسبت به سیاستهای دولت در رابطه با کرونا دارد. پزشکیان بهرغم اطلاع از هجمههایی که به او خواهد شد تأکید دارد که برای مهار ویروس کرونا باید اختیاراتی فراتر از دولت را به استمداد طلبید. این حرف دکتر پزشکیان برای او باید هزینهی زیادی بهبار بیاورد اما همانطور که عرض کردم ایشان در سیاستگذاری، سلامت عمومی را بهصورت محسوس و در اولویت قرار میدهد و همیشه تأکید دارد که سلامت مردم نباید با هیچچیز معامله شود. نظر او از اول شروع کرونا همین بود ولی متأسفانه گوش شنوایی در دولت وجود نداشت. امروز که این وضع کشور در مواجهه با کرونا را میبینیم خیلیها گمان میکنند که مواضع آن روز پزشکیان انتخاباتی بوده است؛ درحالیکه ایشان بههیچوجه سلامت مردم را وجهالمصالحه منافع خود قرار نمیدهد. اما اینکه در حال حاضر مسئلهی سلامت یکی از اولویتهای مردم است و این اولویت میتواند در جهتگیری رأی مردم باشد چیز قابل پوشیدنی نیست. طبیعتاً این مسئله میتواند به اقبال بیشتر به سمت پزشکیان کمک کند.
پروانه سلحشوری: به نظر میرسد شانس اینکه وزیر بهداشت بتواند مدیریت اجرایی کشور را به خاطر کرونا بر عهده بگیرد زیاد نیست. به نظر من حوزه بهداشت حوزهای است که افرادی که تخصص در این زمینه دارند ورود میکنند و باید دید افرادی که تخصص اصلیشان در حوزه بهداشت است تا چه اندازه میتوانند در سایر حوزهها سر دربیاورند. البته آقای پزشکیان بهخاطر حضور در مجلس، به حوزههای مختلف اشراف پیدا کرده است و این یک پوئن مثبت برای ایشان است اما اینکه صرفاً بهخاطر سابقه وزارت بهداشت توفیقی بهدست بیاورد، بعید است.
یدالله اسلامی: مشکلات بروز کرده در مورد کرونا فراتر از توان وزیر و دولت است. نهادهای گوناگونی در این میدان نقش داشته و اثرگذار بودهاند. اینکه مقوله بهداشت و درمان این روزها بیشتر مورد توجه قرار گرفته است، موضوعی جهانی است و به ایران محدود نمیشود. همهگیری کرونا جهان را اسیر خود ساخته و بسیاری از دولتها توانایی خود را با مهار کرونا میسنجند؛ ولی اینکه وزیر گذشته بهداشت بتواند این چالش را مدیریت کند در کشوری همانند ایران که دولت بهتنهایی تصمیمگیر نیست، چندان با واقعیت هماهنگ نیست. از سوی دیگر مدیریت وزارت بهداشت و برنامههای بهداشتی و درمان در زمان وزارت آقای پزشکیان موردبررسی دقیق و همهجانبه قرار نگرفته است. مگر از آن زمان گزارشی از عملکرد موفق در اختیار داریم که به استناد آن بتوانیم چنین ادعایی را داشته باشیم؟ بررسی پیشینه کاری در حوزه مدیریت بهداشت و درمان از ریاست دانشگاه تا وزارت و مسائل جانبی نیاز به بررسی دقیق و همهجانبه دارد و در این موارد نمیتوان بهآسانی داوری کرد.
پزشکیان همیشه فاصله خود را با احزاب اصلاحطلب حفظ کرده است. آیا امکان شکستن این دیوار بیاعتمادی وجود دارد؟ او تا چه حد تابع نهاد اجماعساز خواهد بود؟
علی اصغر شفیعیان: البته اگر به هر دلیلی در احزاب فعالیت نداشته اما هم جزو جریان اصلاحات محسوب میشده و میشود، هم با افراد سرشناس این جریان ارتباط داشته و دارد؛ برای همین است که در انتخاباتهای مجلس از سوی این جریان جزو لیست آنها بوده و در مجلس قبل عضو فراکسیون امید بود و از سوی این فراکسیون نایبرئیس مجلس شده بود. در مورد نهاد اجماعساز دکتر پزشکیان در روزهای اخیر بارها توضیح داده است اما متأسفانه برخی رسانهها در کمی شیطنت کردند؛ رسانههایی که بهدنبال ایجاد انشقاق در جبههی اصلاحطلبی هستند. دکتر پزشکیان صراحتاً اعلام کرده که اصلاحطلب است و طبق مکانیزم جبههی اصلاحات که نظرسنجی عمومی از میان کاندیداهای تائیدصلاحیتشدهی جریان اصلاحات است رفتار خواهد کرد؛ یعنی فقط یکی از کاندیداهای این جریان که بیشترین رأی را در نظرسنجی داشته باشد، باقی میماند؛ چه او و چه دیگری. البته هنوز زمانبندی مشخص نشده و تأکید ما این است که نظرسنجی در روزهای آخر ملاک قرار بگیرد؛ چون مناظرههاست که میتواند بر رأیدهندگان تأثیر بگذارد.
پروانه سلحشوری: در حقیقت همانقدر که ایشان خودشان را به اصلاحطلبان نزدیک میکنند اما همانقدر هم فاصله خود را با آنها حفظ کردهاند. در چهار سالی که ایشان در مجلس دهم بودند، همیشه رأی و اعتماد اصلاحطلبان را هم داشتند. اگر این دیوار بیاعتمادی وجود دارد، من نمیدانم چگونه باید شکسته شود. اصلاحطلبان دکتر پزشکیان و ویژگیهای شخصی ایشان را میشناسند و با توجه به شناخت شخصی که از ایشان دارند تصمیم خواهند گرفت. درباره تابعیت هم، ایشان شخصیتی است که در تابعیت از کسی قرار بگیرد. ایشان اصولی برای خودش دارد و بیشتر بر اساس همان اصول حرکت خواهد کرد. البته نهتنها ایشان که هیچکس دیگر هم نمیتواند تضمین کند که اگر یک نامزد توسط نهاد اجماعساز تائید شد، با آن نهاد یا هر دستگاه دیگری، بخواهد همکاری کند و همراه باشد. اما حداقل درباره دکتر پزشکیان میدانیم ایشان پایبند به یکسری اصول هستند.
یدالله اسلامی: درحالیکه جبهه اصلاحات فرآیند انتخابات و محدودیتها را اولویت خود قرار داده و بهروشنی بر نامزدی کاملا اصلاحطلب تأکید کرده است، برای پذیرش هر نامزدی در شرایط کنونی دچار تنگنا و چالش بسیار است و بهسادگی نمیتواند این مسیر نابسامانی را به سامان برساند. البته آقای پزشکیان همیشه از اصلاحات طرفداری کرده است ولی در کشور ما هرکس که بخواهد بماند ناگزیر است به فاصله خود از گروههای موردانتقاد یا مخالف حاکمیت ادامه بدهد وگرنه مهر عدم تائید را از شورای نگهبان دریافت میکند. و اینکه هماکنون نامزد شاخصی در بین اصلاحطلبان مطرح نشده است ناشی از همین دشواریهای میدان سیاست است. کمتر از دو ماه به برگزاری انتخابات باقی است ولی هنوز ما در خم یک کوچهایم و این سردی تنور انتخابات هم ناشی از همین مشکلاتی است که حالا دیگر پنهان نیست و از پرده برون افتاده است.
با توجه به تجربه سال 92، شانس تائید صلاحیت پزشکیان را چطور ارزیابی میکنید؟
علی اصغر شفیعیان: هیچکدام از ما پیشگو نیستیم اما تصور میکنم اگر شورای نگهبان میخواهد تنور انتخابات ۱۴۰۰ گرم باشد او را تائید خواهد کرد.
پروانه سلحشوری: به نظر من آقای دکتر پزشکیان تائید صلاحیت خواهند شد چون شاخصهایی که برای یک رئیسجمهور تعریف میشود را دارند و در حال حاضر هم نماینده مجلس هستند. این یعنی توانستهاند از فیلتر شورای نگهبان عبور کنند.
یدالله اسلامی: اگر بخواهم روشن بگویم اگر آقای پزشکیان بتواند شکستی در سبد آرای اصلاحطلبان ایجاد کند و شانس نامزد مورد خواست قدرت را افزایش دهد تائیدصلاحیت خواهد شد؛ همانند تائیدصلاحیت مهرعلیزاده و معین و اگر بتواند جبهه اصلاحات را به پشتیبانی خود وادار سازد و شانس رأی آوردنش زیاد شود، حتماً ردصلاحیت خواهد شد.
انتهای پیام