تمایزِ حج روحانی از حج جسمانی
حجت الاسلام هادی سروش، مدرس حوزه در یادداشتی با عنوان «تمایزِ حج روحانی از حج جسمانی» نوشت:
✅حج، در تعبیر بلند امام صادق (ع) دِین آخرت است که باید آن را اداء نمود. و کسانی که از انجام آن استنکاف می‌کنند طبق حدیث امام صادق شامل آیه ۷۲ سوره اسراء شده و کور وارد قیامت می‌شوند!
وما برای اداء این دِین در کاروانی قرار گرفته و تحت یک مدیریت و کادر آن، سفر را آغاز کرده و بعد از مدتی به پایان می‌بریم.
✅اینان “جسم” ما را مدیریت می‌کنند یعنی مسکن و غذا و رفت و آمد و.. که البته بر اساس آیه “سقایه الحاج” که در سوره توبه / ۱۹ آمده، خود، فضیلتی بزرگ است.
✅اما مهم این است که در این سفر باید “روح” هم مسافر باشد:
کعبه یک سنگ نشانی ست که ره گم نشود
حاجیا احرام دگر بند ببین یار کجاست
صدالبته که روح مسافر است چرا که امام باقر (ع)، آیه”فرار الی الله” (ذاریات/۵۰) را به سفر روح به حج تفسیر فرمودند.
باری؛
روح که زائر بیت الله الحرام می‌شود مانند جسم؛ در یک کاروان و تحت مدیریت یک مدیر و همراه با همسفرانی خواهد بود و نیز مسکن و غذایی دارد:
🔻۱- مسیرحرکت روح؛ مسیر الهی باید، پاکی و خلوص باشد یعنی؛ همه چیز را برای خدا قرار دادن.
اگر این طهارت و پاکی و مبرا بودن از هر چیزی که در باطن ایجاد شرک می‌کند، حاصل نشود بین کعبه و بت خانه تفاوتی نیست.
به قول حافظ:
چون طهارت نبودکعبه وبتخانه یکی است
نبود خیر در آن خانه که عصمت نبود
🔻۲- همراهان “روح” باید آنانی باشند که اهل روحانیت و معنویت‌اند و چیزی از اخلاق و عبادت در روحانیت و معنویت بالاتر نداریم. پس همسفران روح؛ عبادت و اخلاق است.
🔻۳- مدیریت کاروان روح زائر؛ با حضرت ولی عصر (ع) است که “امیرالحاج” واقعی بوده و در قرآن بدان اشاراتی شده.
پس باید کاملاً با این مدیر هماهنگ بود و او را پذیرفت و توجه به او داشت و دعاگویش بود و سعی در کسب رضایتش داشت.
🔻۴- و اما غذای روح در این سفر؛ رحمت و معرفت خدای سبحان است.
غذا باعث بقاء متغذی (خورنده) می‌شود و باید غذا با دستگاه گوارش روح کاملاً سازگار باشد.
غذای روح انسان، معنویاتی است که از راه رحمت الهیه کسب می‌کند.
بهترین غذای روح انسان، معرفت به خدا و محبت به اوست.
امام خمینی در کتاب تعلیقاتِ فصوص نویسد:
“غذا با متغذی متحد می‌شود و هویت او را تشکیل می‌دهد و طبعاً این چنین انسانی مملو از معرفت و رحمت و محبت می‌شود. ”
به قول مولوی:
ای قوم به حج رفته کجایید کجایید
معشوق همین جاست بیایید بیایید
معشوق تو همسایه و دیوار به دیوار
در بادیه سرگشته شما در چه هوایید
گر صورت بی‌صورت معشوق ببینید
هم خواجه وهم خانه وهم کعبه شمایید
✅در برابر این سُفره و رزق معنوی که تشکیل دهنده “غذای روح” است، مردمان مؤمن سه گروه هستند:
🔺گروه اول:
برای خوب خوبانِ عالم؛ براساس این غذای روحانی؛ مقامات کشف و شهود رخ می‌دهد و آن؛ دریافت “اسم اعظم” است. درنتیجه، جامع اسماء حسنای الهی و مجری آن اسماء در عالم می‌شوند. یعنی مرده زنده می‌کنند و خلاصه عالَم و آدم از صدقه سر وجود آنان می‌چرخد.
شیخ اکبر محی الدین در فصوص گوید:
امنیت و بقاء و محبت و رحمت در عالَم بازتاب آن غذای معنوی است که روح از آن متغذی گشته و میل نموده است.
همه این معارف را شیخ صدوق درکتاب فقیه؛ از امام باقر و امام صادق نقل نموده که فرمودند:
جبرئیل به موسی در مورد بالاترین درجه و فضیلتی که در حج وجود دارد چنین گفت:
اگر حج با پول حلال و طیب، و نیت صادق و خالص انجام شود، حاجی را در ملاء اعلی، همنشین انبیاء وصدیقین و شهداء و صالحین می‌نماید.
🔺گروه دوم:
برای متوسطین؛ این غذای روحانی؛ باعث نورانیت و ظهور اخلاق نیکو و محبت به خلق و تلاش در رفع آسیب‌ها و مشکلات خانواده و اجتماع می‌شود.
بنابر حدیث واردشده درکتاب المحاسن؛ “تا وقتی معصیتی از حاجی سر نزده باشد این نورانیت حج برای او می‌ماند”.
نشانه چنین نورانیتی؛ بی رغبتی به انواع گناهان و بد اخلاقی‌ها می‌باشد.
🔺گروه سوم:
کسانید که در سفر حج؛ از این غذای معنوی که همان معنویات و ارتباط با خداست بسیار کم استفاده کردند و بیشتر مشغول دنیا و مسائلی مانند خوردو خوراک و بازار و…. بوده‌اند.
برای اینان نیز این غذا (حج) بی اثر و خاصیت نیست.
وقتی جبرئیل نتیجه حج این افراد را از خدا پرسش نمود خدا فرمود: عنایتی از سوی خود به آنان می‌کنم و دل مردمان را از آنان راضی می‌کنم.- أَهَبُ لَهُ حَقِّی وَ أُرْضِی عَلَیهِ خَلْقِی.
پس این معنویات دست وپا شکسته بالاخره غذای روح حاجیان می‌شود، وحداقل انسان را از یاغی بودن بدر می‌آورد…
آمد لب حوض مدرسه امام اصفهان وضوی ناقصی گرفته و نماز ناقص وتندتندی خواند…. وقتی آخوند عارف کاشی به او اعتراض کردکه چرا چنین؟! در جواب گفت: آمدم که به خدا بگویم یاغی نیستم!! گویند: آخوندکاشی که از ارباب معرفت بود با این کلمه این فرد بیابانی تکان خوردوتا مدت‌ها ذکر میکردومیگریست.
انتهای پیام
