نگاهی به کتاب نامه‌های سنکا | سعادتمندی در دهکده جهانی با آموزه‌های فلسفه باستان!
علی نیلی، انصاف نیوز: می‌گویند بازخوانی نظرات فیلسوفان عهد قدیم همواره قابلیت شگفت‌زده‌کردن مخاطبش را دارد و اگر فیلسوف مدنظر، زیست پرحاشیه و مساله‌ای داشته باشد، این شگفت‌زدگی دوچندان می‌شود و نامه‌های سنکا از جناب لوکیوس آنایوس سنکا، نمونه تمام‌عیاری از آن حاشیه و این شگفت‌زدگی است.
سِنِکا همان فیلسوف یونانی‌ست که می‌گوید: «عظمت سقراط زاییده مرگش با شوکران است»
او همان است که با «کلادیوس» همسر امپراتور، به مجادله‌ای برمی‌خیزد که جز با تبعید 10 ساله‌اش به خارج از خاک یونان تمام نمی‌شود.
او همان معلمی است که «نرون» نوجوان را تحت تعلیم و تربیت قرار داد و بعدها، در مواجهه با همو، دست به «سیاست‌ورزی» زد.
او، قدیمی‌ترین فیلسوف رواقی یونان است که آثارش باز مانده و در اختیار بشر است… سر نخ‌هایی که هر کدام به تنهایی برای تحریک حس کنج‌کاوی درباره سِنِکا و آن‌چه می‌گوید، کافی به نظر می‌رسد!
سنکا برای فلسفه‌پژوهان فارسی زبان ناشناخته نیست و آن‌قدری از آثارش ترجمه شده که به عنوان «آموزگار صلح و سعادت» یا «منبعی از هدایت برای چگونه زیستن» معرفی شود.
در قفسه کتاب‌فروشی‌ها می‌شود نمایش‌نامه تکان‌دهنده سنکا را به سه ضبط «اویدیپوس» و «ادیپوس» و «اودیپوس» از سه ناشر مختلف پیدا کرد. چند رساله هم به شکل مستقل یا همراه با رسائل فیلسوفان دیگر از سنکا به فارسی ترجمه شده از جمله رساله‌ای در باب زندگی، رساله‌ای در باب شر و مشیت، رساله‌ای درباره اخلاق و رساله خشم.
جدیدترین اثر از سنکا اما «نامه‌ها»یش است که شناخت بی‌واسطه‌تری را از فیلسوف رواقی هم‌عصر میلاد مسیح موجب می‌شود.
نوشتن نامه ابتکاری بود که سنکا در اواخر عمر به کار بست؛ شاید پاسخی هوشمندانه به سرخوردگی‌ها و یاس‌ها و شکست‌هایی که «سیاست یونانی» در مقید و مشروط کردن سلطنت نرون متحمل شده بود؛ این‌جا یک مخاطب خیالی وجود داشت که با نویسنده نامه صمیمی بود و می‌شد راحت با او «تشریک مساعی» کرد.
سنکا به این ترتیب 59 نامه یا بهتر است گفته شود «دستورالعمل‌های زندگی سعادتمندانه» تهیه کرد: از مدیریت زمان نوشت، از سودمندی مطالعه و مواجهه با مرگ. نامه‌ای در باب «نگرانی از آینده» نوشت و نامه‌ای درباره اهمیت دیدن عیوب و نقص‌های خود.
سنکا از امیال بشر، سودمندی فلسفه و راه‌های غلبه بر وسواس و خوره‌های فکری هم آن‌چه به نظرش درست می‌آمد قلمی کرد تا مجموعه‌ای از «دست‌نامه‌های کوچک و کاربردی برای زندگی سعادتمندانه و رضایت‌مندانه» را برای آیندگان به یادگار بگذارد.
اما کتاب «نامه‌ها» که توسط انتشارات نقش‌ونگار تهیه و منتشر شده، فراتر از 59 نامه سنکا است و مقدماتی برای اثر تدارک دیده که مخاطب را در آستانه خواندن نامه‌ها، به شناختی نسبتا جامع از نویسنده می‌رساند.
«سنکا و جهان او» مقاله‌ای است با 3 نویسنده؛ الیزابت آسمیس، شادی بارچ و مارتا نوسباوم که در بیش از 40 صفحه، سنکای رواقی و سنکای تراژدی‌نویس را به مخاطب معرفی می‌کند و رد نمایش‌نامه‌هایش در عهد باستان و عصر الیزابت و عصر حاضر را پی می‌‌گیرد.
غیر از این، مارگارت گریور و آنتونی آرتور لانگ هم در مقاله دیگری، «اخلاق» در نامه‌های سنکا را زیر ذره‌بین برده‌اند. یکی از جذاب‌ترین فرازهای این مقاله آن‌جاست که به بررسی «پژوهش‌های مدرن در باب نامه‌ها» می‌پردازد.
کتاب، واژه‌نامه و فهرست تقریبا پروپیمانی از منابع دارد. حسین یعقوبی نیز به عنوان مترجم پیش‌گفتاری کوتاه بر اثر نوشته و برای خودش و مخاطبش ابراز امیدواری کرده است که پس از مطالعه کتاب «فضلیت‌مند» شده باشیم.
همان‌طور که اشاره شد، انتشارات نقش‌ونگار پیش از آماده‌سازی و چاپ جلد اول نامه‌های سنکا ، دو اثر دیگر این فیلسوف یونانی/اسپانیایی را در قالب مجموعه روزگار نخست منتشر کرده بود؛ «رساله در باب خشم» که اثری مستقل است و «چهار رساله در باب زندگی» و «چهار رساله در باب شر و مشیت» که در هر کدام یک رساله به معلم نرون تعلق دارد.
نامه‌ها از لوکیوس آنایوس سنکا محصول سال 1404 انتشارات نقش و نگار است؛ در 440 صفحه، با کاغذ سفید 60گرمی، جلد سخت و صحافی قابل قبول اما در شمارگان تاسف‌آور 500 نسخه!
انتهای پیام
