نقد برنامه‌های مذهبی تلویزیون در گفت‌وگو با رضا درستکار
یک منتقد سینما با اشاره به اینکه تلویزیون در تولید و پخش برنامه‌ها و سریال‌ها به تکرار افتاده است، گفت: زمانی که سریال «مختارنامه» ساخته شد دارای جذابیت بود به دلیل اینکه نگاه و ساختار جدیدی داشت. اما از زمانی که تلویزیون خالی شده است و نمی‌تواند برنامه جدیدی بسازد، سریال «مختارنامه» را در ایام مناسبتی تکرار می‌کند که دیگر جذابیت ندارد.
رضا درستکار در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به عملکرد تلویزیون در ماه‌های مناسبتی بیان کرد: تلویزیون تنها اسم ملی را یدک می‌کشد به دلیل اینکه افراد محدودی به تلویزیون دعوت می‌شوند که درباره هر موضوعی صحبت کنند. در واقع یک چرخه ثابت، تکراری و کلیشه‌ای در تلویزیون وجود دارد که جذابیت لازم را دارا نیست. زمانی که سریال «مختارنامه» ساخته شد دارای جذابیت بود به دلیل اینکه نگاه و ساختار جدیدی داشت. اما از زمانی که تلویزیون خالی شده است و نمی‌تواند برنامه جدیدی بسازد، سریال «مختارنامه» را در ایام مناسبتی تکرار می‌کند که دیگر جذابیت ندارد.
او با بیان اینکه تلویزیون محدود عمل می‌کند، ادامه داد: تلویزیون از موجودی و داشته کلی کشور یا ادعایی که درباره ملی بودن خود دارد، استفاده نمی‌کند. این چرخه محدود باعث شده که تلویزیون ما محدود و نحیف در فکر، اندیشه، برنامه‌سازی و سریال‌سازی شود و کسی هم اجازه ورود به این چرخه محدود را ندارد.
درستکار درباره برنامه‌های مناسبتی تلویزیون بیان کرد: تقویم کشور ما پر از مناسبت‌های مختلف است و طبیعتا دستگاه عظیم رسانه‌ای به برنامه و سریال‌هایی با این مضمون نیاز دارد تا مناسبت‌ها را یادآوری کند و آن‌ها را بی‌پشتوانه فرهنگی رها نکند. سریال «شب دهم» که پخش می‌شد در یادها ماندگار شد اما دست این برنامه‌سازان در حال حاضر خالی شده است زیرا مانند قدیم فکر نمی‌کنند یا قدرت لازم را ندارند که مثل گذشته تفکر داشته باشند.
او افزود: سازنده سریال «شب دهم»، «شهرزاد» را برای شبکه رسانه‌ای تولید کرده است و شبکه‌های ماهواره‌ای نیز آن را پخش می‌کنند. اگر فکر می‌کنیم متوجه می‌شویم که ماجرا از چه قرار است.
این منتقد سینما با اشاره به برنامه‌های مناسبتی تلویزیون اظهار کرد: برنامه‌های مناسبتی تلویزیون کیفیت نامناسبی دارند و تدبیر مناسبی هم در محتوای آن‌ها وجود ندارد. اوایل انقلاب اتفاقات بسیار خوبی در تلویزیون رخ داد به این معنی که تلویزیون فرهنگ سنتی مذهبی ما را به یک فرهنگ پویاتر و متعالی‌تر رساند. مجالس وعظ و روضه‌خوانی در خانه‌ها برگزار می‌شد و در تلویزیون هم برنامه‌هایی ساخته می‌شد که آیت‌الله طالقانی و بهشتی در آن حضور داشتند و صحبت می‌کردند. این امر باعث شد که مجالس وعظ، خطابه و روضه‌خوانی‌های الکی جمع شود. رسانه باعث شد که یک ارتقاء و اتفاق بزرگ در فرهنگ دینی جامعه به وجود بیاید.
او سپس درباره مداحی‌هایی که در ایام محرم و صفر از تلویزیون پخش می‌شود، بیان کرد: برنامه‌هایی با موضوعات مناسب باید ساخته شود اما در حال حاضر تلویزیون نمی‌تواند این نوع برنامه‌ها را بسازد. مسؤولان فکر می‌کنند به دلیل اینکه ماه محرم است همه شبکه‌ها باید مداحی‌هایی را نشان دهد که محتوای حرف‌هایشان هم مناسب نیست اما اگر مردم بخواهند عزاداری کنند پای تلویزیون نمی‌نشینند بلکه به مسجد و هیأت می‌روند.
رضا درستکار ادامه داد: اگر پای تلویزیون می‌نشینیم به این دلیل است که می‌خواهیم مطلبی یاد بگیریم. گاهی بحث سرگرمی و شناخت در برنامه‌ها با هم اشتباه گرفته می‌شود. من به عنوان بیننده تلویزیون در ماه محرم نمی‌خواهم سرگرم شوم بلکه می‌خواهم در این فضا تفکر و عیش معنوی بیشتری داشته باشم اما این فضا در برنامه‌های مناسبتی با یکسری حرف‌های اثبات نشده که پشتوانه نظری هم ندارند، ترکیب می‌شود.
این منتقد سینما با بیان اینکه تصویری که تلویزیون از ایران عصر امروز نشان می‌دهد کامل نیست، اظهار کرد: تلویزیون تصویر کوچکی از ایران را نشان می‌دهد که نمی‌تواند فرهنگ و تصویر ما را نمایندگی کند. تلویزیون این محدودیت‌ها را خودخواسته به وجود آورده است. برای مثال تلویزیون سه یا چهار فرد جدید در حوزه موسیقی را در برنامه‌های متعدد آورد یا مجبور شد که بیاورد و ما دیدیم که موسیقی ایران تغییر کرده و طبیعتا نگاه به موسیقی ایران نیز متحول شده است. زمانی که شما به موسیقی فرصت لازم را می‌دهید که با مردم ارتباط بگیرد، مردم هم استقبال می‌کنند بنابراین در حوزه‌های دیگر هم به این شکل است.
درستکار با تاکید بر اینکه تلویزیون باید به برنامه‌سازان جدید فرصت حضور و فعالیت دهد، بیان کرد: تلویزیون صدها بار یک راه تکراری را رفته است بنابراین اکنون باید فرصتی ایجاد کند که برنامه‌سازان جدیدی وارد تلویزیون شوند تا شکل دیگری از ماجرا را نشان دهند. مسؤولان باید برای تولید ویژه برنامه‌های ماه محرم و صفر به برنامه‌سازان متعددی فرصت دهند تا به تلویزیون وارد شوند. توکل، اعتقاد داشتن و نگاه رحمانی فقط مختص یک عده خاص نیست بلکه مختص همه است. نگاه تنگ‌نظرانه و محدود کننده پاشنه آشیل تصمیم‌گیری مدیران کلان در تلویزیون است و متأسفانه در مدیریت میانی هم بازتاب و عملکرد خوبی نداریم.
او افزود: این نوع نگاه‌های محدود، به بدنه و ساختار برنامه‌ها آسیب جدی وارد می‌کند. تلویزیون باید نماینده مردم ایران باشد اما در حال حاضر این رسانه نماینده ۱۰ درصد هم نیست.
این منتقد سینما با بیان اینکه عرصه هنری در درون خود باید تولید، نوزایی و نوآفرینی داشته باشد، ادامه داد: اگر این نوزایی اتفاق نیفتد با برنامه و سریال‌های تکراری روبرو می‌شوید که یک دلزدگی در درون مخاطب ایجاد می‌کند. این نوزایی و بازآفرینی امر مهم و سنگینی است و هر کسی نمی‌تواند نوزایی داشته باشد.
درستکار با ارائه‌ی پیشنهادی برای ایجاد خلاقیت در برنامه و سریال‌ها گفت: برای ایجاد خلاقیت در برنامه و سریال‌ها باید اندیشه جدیدی وارد محتوا شود و همچنین مسؤولان فرصت دهند که برنامه‌سازانی خارج از حلقه خودی و مورد اعتمادشان وارد تلویزیون شوند. مدیران ارشد تلویزیون باید به این فکر کنند که هر کسی که به درد این جعبه جادویی می‌خورد به خدمت بگیرند. آن‌ها اگر ادعای ملی بودن دارند به این فکر کنند که فرد شایسته را به تلویزیون وارد کنند تا فعالیت داشته باشد.
این منتقد سینما اضافه کرد: چه اندازه شایستگی افراد برای ورود و فعالیت در تلویزیون مورد توجه قرار می‌گیرد؟ اغلب مسائل در تلویزیون محدود به روابط فامیلی، نسبت‌ها، روابط سیاسی و جناحی شده است. این تصویری که در تلویزیون ایران می‌بینیم، تصویر واقعی از مردم ایران نیست. تلویزیون ایران باید قدرت لازم را داشته باشد زیرا یک ملت ۸۰ میلیون نفری پشت آن است و یک منبع مالی عظیم از آن حمایت می‌کند.
او با اشاره به شبکه‌های تلویزیونی داخل و خارج از کشور بیان کرد: چرا تلویزیون ما با این تعداد شبکه و ظرفیتی که دارد با یک شبکه فارسی زبان خارجی مانند «من و تو» یا «بی بی سی» مقایسه می‌شود؟ این اتفاق بسیار ناپسندی است که ما به عنوان یک قدرت عظیم رسانه‌ای که پشتوانه ملی و منابع کشور را داریم با شبکه کوچکی مانند «من و تو» مقایسه شویم.
رضا درستکار با اشاره به لزوم اعمال تغییرات مدیریتی در تلویزیون گفت: در مدیریت کلان تلویزیون باید تغییرات جدی به وجود بیاید تا تلویزیون بتواند گام‌های بلندتری را بردارد. باید بدانیم که تکرار در برنامه‌ها و سریال‌ها دیگر جواب نمی‌دهد.
انتهای پیام
